گروه گزارش/ شیوا صفری: گاردین در گزارشی به قلم کارولین ادن، از ۱۰ مکان برتر گردشگری از ۱۰ کشور واقع در مسیر جاده ابریشم خبر داده است که نام یک شهر از ایران [تبریز] و هفت شهر از حوزه تمدن ایرانی نیز در آن به چشم می‌خورد. این گزارش کوتاه نگاهی اجمالی خواهد داشت به این ۱۰ مکان باستانی و گردشگری!

شهر قدیمی دمشق

دمشق یکی از قدیمی‌ترین شهر‌های جهان و چهارمین شهر مقدس مسلمانان است که از ابتدا و طور مداوم دارای سکنه بوده و مکانی باستانی است.

این شهر در هزاره سوم پیش از میلاد تأسیس شد و تا پیش‌از جنگ داخلی سوریه، قدیمی‌ترین شهر پرجمعیت جهان که همچنان موقعیت خود را حفظ کرده، محسوب می‌شد. دمشق در طول سده‌های متمادی نام‌های خاصی داشته ‌است. اولین نام آن جلق و سپس جیرون بوده ‌است. پس از آن ارم و همچنین عذرا، بیت رامون، عین الشرق، باب‌الکعبه، فسطاط المسلمین و مدینة الیاسمین نیز از نام‌های دیگر آن بوده‌است.

در منطقه دمشقِ قدیم، خیابانی به نام «مستقیم وجود دارد که در انجیل درباره‌ی آن گفته‌ شده که پولس قدیس پس از «کور شدن» در راه دمشق، در آن خیابان ساکن شد.

کاخ اسحاق پاشا، ترکیه

بر روی صخره‌ای، نزدیک به شهر دوغو بایزید در شرق ترکیه و نزدیک مرزهای ایران، کاخ اسحاق پاشا قرار دارد که به‌خاطر زیبایی چشمگیر خود شهرت دارد.

کاخ اسحاق پاشا در طول یک قرن، توسط نسل های خانواده پاشا ساخته شده است. طاق ها، قوس ها و گنبدهای الهام گرفته از معماری اسلامی کاخ، بیش از ۴۰۰ سال است که جان سالم به در برده و زیبایی خود را به رخ می کشد. نشستن این بنای بی نظیر در نزدیکی مرزهای ایران، طراحی معماری کاخ را به شدت تحت تاثیر فرهنگ همسایه آن قرار می دهد و از پیچیدگی های بناهای عثمانی دور می کند. کاخ اسحاق پاشا با مجموعه ای از امکانات و خدمات پیچیده از قبیل نانوایی، مسجد، سیاه چال ها و حتی حرم خود را به رخ بازدیدکنندگان می کشد. معماری آن تحت تأثیر معماری و فرهنگ ارمنی، پارسی، گرجی، سلجوقی و عثمانی بوده است این کاخ همچنین یک کاروانسرای تجاری داشته که در کل ۳۶۶ اتاق برای آن ساخته شده است. تعداد ۲۴ اتاق از مجموع کل اتاق های کاروانسرا، برای استفاده حرم رزرو شده بود و یک سیستم گرمایش مرکزی پیشرفته نیز داشت.

کاروانسرای سلیم، ارمنستان

کاروانسرای سلیم که به نام سازنده آن اوربلیان نیز خوانده می‌شود، یكی از جالب ترین جاذبه های گردشگری کشور ارمنستان است و دلیل این جذابیت، محیط حیرت انگیز و بنای ساخته شده از سنگ این کاروانسرا می‌باشد. کاروانسرای اوربلیان به اوایل قرن چهارم باز می گردد و یکی از دو جاذبه گردشگری کمتر شناخته شده ارمنستان است.

 اپلیستسیخه، گرجستان

«اوپلیس تسیخه» به گرجی نام یکی از بزرگترین و قدیمی‌ترین شهرهای سنگی دنیاست. اوپلیس تسیخه شهری باستانی در گرجستان است که از تراشیده شدن صخره‌ها ایجاد شده و در ۱۰ کیلومتری شرق شهر گوری در استان شیدا کارتلی قرار گرفته ‌است.

این شهر روی یک صخره بلند و در ساحل غربی رودخانه متکواری ساخته شده ‌است. اوپلیس تسیخه ساختارهای مختلفی را – از اوایل عصر آهن تا اواخر قرون وسطا – شامل می‌شود. همچنین ترکیب غیرمعمول سبک‌های مختلف از صخره تراشی آناتولی و فلات ایران و نیز همزیستی معماری مسیحی و غیر مسیحی، این شهر را از دیگر شهرهای سنگی دنیا متمایز می‌سازد.

برای دیدن این شهر بازرگانی که زمانی پررونق بود و یکی از قدیمی‌ترین سکونت‌گاه‌های شناخته شده در قفقاز به شمار می‌رود، به سمت شرق از شهر گوری در گرجستان، زادگاه استالین باید رفت.

تبریز، ایران

شهر تبریز از باستانی‌ترین شهرهای ایران به حساب می‌آید که در طول تاریخ اتفاق‌های تلخ و شیرین بسیاری تجربه کرده است. تبریز در گذر زمان به واسطه حوادث زیادی مانند بلایای طبیعی (زلزله) و حمله اشغالگران (ترکان عثمانی، روس‌ها و…) با خاک یکسان و مجدد مورد بازسازی قرار گرفت.

شاید برایتان جالب باشد بدانید که شهر تبریز در طول تاریخ، مدت‌زمان بیشتری نسبت به باقی شهرهای کشور به عنوان پایتخت شناخته شده است. اوج شکوه و قدرت آن در زمان حکومت ایلخانان بود؛ در مدت زمان حکمرانی سلسله ایلخانی، تبریز پایتخت قلمرویی پهناور (از سمت رود نیل در شمال شرق آفریقا تا آمودریا در آسیای مرکزی) و با صلابت بوده است.

کارولین ادن، گزارشگر روزنامه گاردین درباره‌ی شهر تبریز و یکی از جاذبه‌های گردشگری آن نوشته است: «یک شبکه از بازار‌های به‌هم‌پیوسته که بر روی حداقل ۱۰۰ هکتار گسترش یافته است. مجتمع تاریخی بازار تبریز که در فهرست یونسکو قرار دارد، در سالن‌های گنبدی زیبا و زیر طاق‌های آجرکاری با کیفیت واقع شده است و بخش‌هایی برای فروش چرم، نقره، مس، ادویه و البته فرش دارد.»

 مرو، ترکمنستان

شهر باستانی مرو یکی از مهمترین شهرهای محدوده‌ی خراسان بزرگ است که به همراه شهرهای نیشابور، بلخ و هرات، قدمتی بسیار کهن داشته است. مجموعه تاریخی فرهنگی مرو قدیم با وسعتی بیش از ۲ هزار هکتار در حومه شهر «بایرام‏علی» در ۲۰ کیلومتری شهر کنونی مرو جدید در استان «ماری» و حدود ۴۵۰ کیلومتری جنوب شرقی عشق‏‌آباد پایتخت کشور ترکمنستان واقع شده و آثار تمدنی دوران‌های مختلف تاریخی و باستانی از شش قرن پیش از میلاد و همچنین دوران اسلامی را در خود جای داده است.

همچنین شهر مرو قدیم از این جهت برای شیعیان معروفیت تاریخی دارد که دو سال امام رضا (ع) در آن اقامت داشته است و آثاری از محل سکونت این امام همام به نام قدمگاه در این منطقه وجود دارد و این مکان را محلی برای زیارت مشتاقان حضرت امام رضا (ع) در ترکمنستان به ویژه ترکمن ها تبدیل کرده است. این شهر با دژها، مساجد و مقبره‌های خود، از عصر برنز دارای سکنه بوده است؛ برخی تاریخ‌نگاران گفته اند که در قرن دهم، این شهر سومین شهر بزرگ جهان بوده است.

ترمذ، ازبکستان

نزدیک به افغانستان، ترمذ، جنوبی‌ترین شهر ازبکستان، هست که بر روی رودخانه باستانی آمودریا واقع است.

ترمذ از کهن‌ترین شهرها و سرزمین‌های آسیای میانه به‌شمار می‌رود و کم و بیش در تمام منابع کهن از آن یاد رفته است. به نوشته‌ی واعظ بلخی  نام کهن آن آواره بوده‌ است. براساس داستانی افسانه‌ای ترمذ را گشتاسب بنا نهاد و بارها در شاهنامه در بخش تاریخ روزگار کیانیان  از آن نام برده شده ‌است.

تکسیلا، پاکستان

تکسیلا که به راحتی از اسلام‌آباد با خودرو قابل دسترسی است، یک شگفتی واقعی باستان‌شناسی است. از دید تاریخی این شهر در تقاطع سه راه مهم داد و ستد جای گرفته بود؛ راه بزرگ شاهی پاتالی پوترا از شمال باختری به سوی بلخ و پیشاور و راه کشمیر و آسیای میانه از سوی سرینگر و مانسهرا و دره‌ی هریپور از میان گذرگاه خنجراب به جاده‌ی ابریشم.

ایسیک-کول، قرقیزستان

دریاچه ایسیک کول، دریاچه‌ای جادویی به شمار می‌رود که در منطقه شرقی قرقیزستان و در بین کوه‌های تیان‌ شان قرار دارد. این دریاچه از بزرگ‌ترین دریاچه‌های کوهستانی جهان است که در ۱۶۰۸ متری سطح دریا واقع شده است. عمق دریاچه ایسیک کول در بیشترین نقطه به ۶۶۸ متر می‌رسد و آب بیش از ۵۰ رودخانه چون رودخانه جرگان، توپ، رود چو، قارکول، جوکا به آن می‌ریزد. به دلیل شفافیت دریای ایسیک کول، آب این دریا مناسب برای درمان و استراحت است و دارای مواد درمانی موسوم به «دادون» است که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود.

دریاچه ایسیک-کول که زمانی مورد علاقه کمیسر‌ها و فضانوردان بود، مکانی است که قزاق‌ها، روس‌ها و قرقیز‌ها در تابستان برای آفتاب‌گیری و شنا به آنجا می‌روند.

دون هوانگ، چین

دُن‌هوانگ، شهری واحه‌ای و مکان زیارتی در شمال‌غرب چین است که غار‌های باشکوه موگای را شامل می‌شود.

این شهر یکی از توقف‌گاه‌های مهم بر سر جاده‌ی ابریشم بوده و شهرتش بیشتر به‌دلیل وجود غار است. غارهای بودایی در دون‌هوانگ، گنجینه‌ی هنری بزرگی محسوب می‌شوند و پردامنه‌ترین غارها در میان چهار گروه غارهای چین است. در این غارها هنر حکاکی سنگ بیش از ده سلسله‌ی چین در نزدیک به یک هزار سال گذشته نشان داده شده ‌است و نیز پردامنه‌ترین خرابه‌های مذهب بودایی جهان است که به‌طور کامل حفظ شده‌اند.