بعد از استقلال جمهوری کوچک آذربایجان در شمالغرب ایران، تهران جزو اولین دولت‌هایی بود که استقلال این کشور را به رسمیت شناخت. از آن زمان تاکنون، روابط تهران و باکو دوره‌های متنوعی از همکاری، سردی، و گاه تنش را تجربه کرده است.

کریدور زنگزور پروژه و طرحی استراتژیک است که نه‌تنها مسیری ترانزیتی برای کالاهاست، بلکه حلقه‌ای حیاتی برای اتصال ترکیه به آسیای میانه و چین است. اهمیت این کریدور به‌قدری است که به آن «جاده ابریشم جدید ترکیه و آذربایجان» نیز می‌گویند.

"اندیشکده‌ آمریکایی" در ارتباط با دالان زنگزور نوشته است: «... اسرائیل در جریان جنگ میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان، به باکو کمک‌های قابل‌توجهی ارائه داد، دولت باکو نیز متقابلاً در آغاز جنگ ۱۲ روزه‌ی اسرائیل و ایران، به اسرائیلی‌ها اجازه داد تا بخش عمده‌ای از حملات پهپادی خود را از خاک جمهوری آذربایجان انجام دهند.

یکی از جلوه‌های برجسته مقاومت در دوره صفویه، نبرد چالدران بود. نکته مغفول این نبرد این است که شاید برای بسیاری، نبرد چالدران یک شکست باشد، اما در روایت محلی، آنچه مانده، مقاومت مردم تبریز پس از اشغال موقت شهر توسط نیروی عثمانی است

ایران در دو قرن گذشته تقریباً در تمام جنگ‌هایی که بر آن تحمیل شده، شکست خورده و بخشی از سرزمین یا نفوذ خود را از دست داده است. قراردادهایی چون گلستان، ترکمانچای، آخال و حتی عملکرد ضعیف در برابر اشغال متفقین در جنگ‌های جهانی، نشانگر آن است.

جمهوری آذربایجان، کشوری با اکثریت شیعه، طی سال‌های اخیر با انتقادات گسترده‌ای از سوی نهادهای حقوق بشری، فعالان مذهبی و سازمان‌های بین‌المللی به خاطر برخوردهای سخت‌گیرانه با مظاهر مذهبی شیعی، به‌ویژه در زمینه‌ی برگزاری مراسم عزاداری و محدودیت‌های فزاینده بر حجاب اسلامی روبرو بوده است

دولت باکو تنها دولت رسمی در همسایگی ایران است که با اسرائیل روابط بسیار نزدیک و حسنه دارد. این روابط که اکنون می‌توان آن را رابطه‌ای استراتژیک نامید، بر بنیان‌های بسیار مهم در حوزه‌های امنیتی، نظامی و انرژی طرفین استوار است

ﺑﺎﺭﺗﻮﻟﺪ ﭘﯿﺮﺍﻣﻮﻥ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺎﻭﺭﺍ ﻗﻔﻘﺎﺯ ﺑﻪ ﻭﯾﮋﻩ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ، ﺩﺍﻏﺴﺘﺎﻥ، ﻣﺎﺯﻧﺪﺭﺍﻥ ﻭ ﮔﺮﮔﺎﻥ ﺑﺤﺚ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﻪ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﻣﻨﺎﺳﺎﺕ ﺍﺭﺍﻥ (ﺟﻤﻬﻮﺭﯼ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ) ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺎﯾﮕﺎﻥ ﺳﺎﮐﻦ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺩﺭﯾﺎﯼ ﺧﺰﺭ ﻭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺁﻥ ﺑﺎ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺁﺳﯿﺎﯼ ﻣﺮﮐﺰﯼ ﻭ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﻭﻟﮕﺎ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺍﺳﺖ

«جهان ترک»؛ اصطلاحی که در سال‌های اخیر با اصرار و تأکید شخصی رئیس‌جمهور ترکیه، به مفهومی سیاسی- فرهنگی بدل شده است. طرحی که در ظاهر به دنبال همگرایی فرهنگی و اقتصادی کشورهای ترک‌زبان است، اما در باطن، از جاه‌طلبی‌های ژئوپلیتیکی آنکارا خبر می‌دهد.

همزمان با دور جدید تحرکات لابی های قومی و دلاری برخی کشورهای همسایه برای بازنمایی کریدور جعلی زنگزور و به موازات آن در حاشیه قراردادن ابتکار «راه گذر ایرانی ارس»، انبوهی از شائبات پیرامون این موضوع مطرح می شود