مسئله‌ی اصلی در گفت‌وگو با دکتر مجید کریمی، نویسنده‌ی کتاب «تات‌های قفقاز یا پارسی‌زبان‌های جمهوری آذربایجان» این است که ریشه‌ی قومی، تاریخی و زبانی و علت نام‌گذاری تات‌ها را شناخته و بدانیم که تات‌ها چه قومی هستند و چه حضوری در این حوزه‌ی تاریخی داشته‌ و سیر تکوینی تاریخی آنها چگونه بوده است؟ همچنین درباره‌ی رابطه‌ی شروان و اران (آلبانیای قفقاز) با ایران و ایران‌تباران توضیح داده می‌شود.

«ارّان» نام سرزمینی در قفقاز است. در مورد محدوده‏‌ی جغرافیایی این منطقه نظرهای متفاوتی ارائه شده‏ است. مثلا استرابن می‌‏نویسد: «آلبانیا [اران‏] سرزمینی‏ است که از جنوب رشته کوه‏‌های قفقاز تا رود کر و از دریای خزر تا رود آلازان امتداد دارد و از جنوب به سرزمین ماد آتروپاتن ‏[آذربایجان‏] محدود است»

گروه تاریخ: آن چنان که از اسناد و منابع تاریخی برمی‌آید، سرزمین اران و آذربایجانِ ایران هیچ گاه در یک اقلیم و یا یک محدوده جغرافیایى قرار نگرفته بودند. صحت این مطلب را مى‌‏توان از لابه‌لاى اکثر مدارک و اسناد باز یافت. هر چند در برخى از فرهنگ‌ها و کتاب‌ها، محدوده آن دو یکى دانسته شده و اران ولایتى از آذربایجان شمرده شده است.

گروه سیاست: تا قبل از سال ۱۹۱۸ نام بخش بزرگی از مناطق شمالی رود ارس در قفقاز جنوبی در کتب تاریخی و نقشه‌های جغرافیایی، اران یا شروان نامیده می‌شد. اما در ۲۸ می آن سال و به رغم اعتراض گسترده‌ی پژوهشگران و اندیشمندان ایرانی، نام آذربایجان توسط محمدامین رسول‌زاده برای نامیدن سرزمین‌های شمال رود ارس اعلام شد!

گروه تاریخ: تصرف شهر گنجه و شهادت جوادخان زیاداغلی قاجار ـ آخرین مرزبان ایرانی گنجه ـ یک تراژدی در تاریخ ایران بوده و آغازگر سلسله جنگ‌های ویرانگر روسیه علیه ایران بود که به تجزیه‌ی 17 شهر قفقاز از میهن منجر شد. در این میان مقاومت دلیرانه جوادخان در مقابل دشمن، سرآغاز مجاهدت‌های سپاهیان ایران به فرماندهی عباس‌میرزا ولیعهد بود که ۱۲ سال به طول انجامید.

گروه تاریخ: از نوشته بسیاری از مورخان و جغرافی نگاران قدیمی، مانند پلینیوس، استرابون، موسی خورنی، آنانیا شراکاتسی، موسی کاگان کاتواتسی و… چنین می‌توان دریافت که آلبانیا سرزمینی جدا از آذربایجان بوده و این سرزمین در قفقاز و در همسایگی آلان، ایبری [گرجستان] و ارمنستان قرار داشته است.

اگر گذارتان به شهر مرزی جلفا افتاد، بروید به پل “کشته شدگان شهریور ۱۳۲۰”. شهریور ۱۳۲۰ زمانی است که متفقین تصمیم به اشغال ایران می‌گیرند!