تصمیم شومِ بلعیدن آذربایجان – در حالی که سربازان شوروی در خیابان‌های قزوین رژه می‌رفتند – گرفته شد، و سناریوی فرقه‌ی دموکرات در آذربایجان کلید خورد. این نوشتار خواهد کوشید این حوادث و رخ‌دادها و سرانجام رهایی آذربایجان از دست شوروری و عوامل فرقه دموکرات آذربایجان را بررسی کند!

گروه سیاسی: بعد از پایان جنگ جهانی دوم در سپتامبر سال 1945 میلادی و ترک ارتش سرخ شوروی از خاک ایران تا 10 سال بعد کم و بیش در مرزهای ایران و شوروی بین مرزبانان دو کشور در گیری رخ می‌داد.

گروه سیاسی: اوج مخالفت و مبارزه مردم و علما را می توان در قضیه رحلت آیت اله ابوالحسن اصفهانی مشاهده کرد که فرصتی پیش آورد تا مردم آذربایجان با بروز احساسات شدید در برپایی مجالس در صدد مقابله خاموش با دست نشاندگان یک حکومت ملحد برآیند؛

فرقه دموکرات آذربایجان که دو شاخصه مهم کمونیسم وابسته به شوروی و قومیت‌گرایی آذری را نمایندگی می‌کرد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، بازخوردهای فراوانی در حوزه ادبیات نیز داشت.