گروه گزارش/ شیوا صفری: این روزها، در کنار اخبار جنگ در فلسطین اشغالی و حملات دیوانه‌وار اسراییل به مردم بی‌دفاع غزه، خبرهای زلزله هرات و مشهد نیز کانون توجه همگان قرار گرفته و باز صحبت از فعال بودن گسل‌های آشکار و مدفون تبریز، نَقل محافل مردم شده است. گسل ‌تبریز بیش از ۲۰۰ سال است که در شمال شهر این کلانشهر و درست جایی که بیشترین بافت فرسوده و حاشیه نشین را دارد، جا خوش کرده و تکانی نخورده است. اما هر آن احتمال جابه‌جایی این گسل وجود دارد! گسلی که آخرین بار تبریز را به ویرانه‌ای تبدیل و هزاران نفر از ساکنان این شهر را به کام مرگ کشاند!

بافت های فرسوده بخش قابل توجهی از تبریز را تشکیل می دهند

اصولا گسل ها دارای توان لرزه‌ای نهفته و لرزه زا هستند و در صورت رهاسازی انرژی ذخیره شده، زلزله های کوچک و بزرگی را  به وجود می آورند. تعداد گسل های منطقه‌ی آذربایجان و همچنین مرور زلزله های هزار سال اخیر تبریز و میزان تلفات و خسارات، نشان می‌دهد که مقاوم‌سازی ساختمان‌های موجود این استان و کلانشهر تبریز باید هر چه سریع‌تر در دستور کار مسئولان  قرار گیرد.

همچنین باید توجه کرد که بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری بخش قابل توجهی از سطح شهر تبریز و سایر شهرهای استان را تشکیل می دهند. این بافت ها از یک سو، از طیف گسترده مشکلات کالبدی، عملکردی، ترافیکی و محیطی رنج می برند و از سوی دیگر مهم ترین  پتانسیل شهرها برای استفاده از زمین برای اسکان جمعیت، تامین فضاهای باز خدماتی و نیز بهبود زیست محیطی محسوب می شوند.

۷۰۰ هکتار بافت فرسوده در کلانشهر تبریز

در اغلب محلات ناکارآمد و فرسوده‌ی کلانشهر تبریز خانه‌های کوچک و مخروبه‌ی زیادی وجود دارد که نیازمند بازسازی است در غیر این صورت با بروز زلزله، این شهر دچار صدمات بسیار می‌شود. هر چند به گفته‌ی مسئولان کارهایی در بافت فرسوده انجام شده اما به دلیل وسعت بافت ناکارآمد، این اقدامات زیاد به چشم نمی آید. به هر حال مصوباتی در زمینه ایمنی ساختمان ها باید اجرایی شود که این مهم به ویژه در مناطق دارای بافت فرسوده و نواحی منفصل شهری امری ضروری به شمار می رود.

چندی پیش روح‌اله رشیدی، دبیر کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر تبریز در جلسه مشترک کمیسیون شهرسازی شورا با نماینده مجلس و اداره‌کل راه و شهرسازی با اشاره به ظرفیت‌های موجود در تولید و تأمین مسکن برای رفع حاشیه‌نشینی خاطرنشان کرد: «شهرک جوانان» یکی از ظرفیت‌های موجود در تبریز است و مدیریت شهری در آن ریسک کرد تا هزینه تولید مسکن بر عهده شهرداری باشد. این نشان‌دهنده مسؤولیت‌پذیری بوده اما بایستی در قانون جدید جهش تولید مسکن، به این شهرک نیز توجه شود تا از ظرفیت موجود استفاده کرده و تسهیلات به سمت این شهرک سوق داده شود.

رئیس کمیسیون عمران، حمل‌ونقل و ترافیک شهری ادامه داد: شرایط تبریز خاص بوده و با سایر شهرها متفاوت است. در بافت سکونت‌گاه‌های غیررسمی و حاشیه‌نشینی که اغلب اراضی آن نیز مربوط به دولت است، یکی از بزرگ‌ترین کارها این است که مارک سکونتگاه‌های غیررسمی را برداشته و ملک را به شهروندان بدهیم، چرا که این موضوع در نوسازی و رفع موضوع بافت فرسوده مؤثر است.

رشیدی با اشاره به لزوم همراهی تمام دستگاه‌ها در دستیابی به اهداف قانون جهش تولید مسکن و نهضت ملی مسکن خاطرنشان کرد: ظرفیتی برای تولید مسکن ایجاد شده و دولت و حاکمیت به نوعی دست به کار شده‌اند، اما اینکه در خصوص انتقال این ظرفیت به بافت فرسوده درون‌شهری تعلل وجود دارد یا اصلاً به دنبال ساز و کار این موضوع نیستیم، معقول نیست.

وی افزود: ۷۰۰ هکتار بافت فرسوده برای تبریز رقم بزرگی است که با پیگیری می‌تواند تأثیر بسزایی در اقتصاد و نوسازی منطقه داشته باشد. درخواست ما این است که در خصوص شهر تبریز با تذکر و… در مجلس، موضوع پیگیری شود. این موضوع به اندازه‌ای برای شورای شهر مهم است که گفتیم خدمات عمومی شهرداری فرع بوده و آنچه برای تبریز می‌ماند، رفع این خطر و نوسازی شهر است.

اهمیت آموزش ایمنی در برابر زلزله

آموزش ایمنی در برابر زلزله و پیشگیری از آسیب‌های این حادثه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که مسئولان باید در این زمینه تلاش جدی کنند چرا که مدیریت بحران مردم بر مدیریت بحران مسئولان اولویت دارد تا در نخستین لحظات حادثه اقدامات اثرگذار انجام شود. بارها مشاهده کرده ایم که مردم شناخت کافی نسبت به زلزله ندارند و توصیه‌هایی که در رابطه با اقدامات در حین زلزله وجود دارد را رعایت نمی‌کنند به طوری که همه به سمت خروجی‌ها فرار می‌کنند و این امر نشان دهنده عدم شناخت نسبت به زلزله است چرا که زلزله اتفاقی است که در آن فرصتی برای فرار و خروج وجود ندارد.

امیدواریم  زلزله های اخیر در کشور تلنگری  برای مسئولان استان  و کلانشهر تبریز باشد تا در زمینه ایمن سازی ساختمان‌ها و به ویژه در مدارس اقدام کنند چرا که اینگونه حوادث قابل پیش بینی نبوده و باید همواره آمادگی لازم وجود داشته و در رخدادها مدیریت بحران خوبی صورت گیرد.