گروه سیاسی: پس از پیروزی انقلاب مشروطه در ایران، نخستین مجلس شورای ملی در روز ۱۲ مرداد ۱۲۸۵ با حضور نمایندگان منتخب مردم تشکیل شد. انتخاب این روز به عنوان روز مجلس، به منظور بزرگداشت تلاش‌های مردم ایران برای برپایی نهادی منتخب و نماینده خواسته‌های مردم در کنار حاکمیت بود.
اما در چهار دهه از عمر انقلاب اسلامی در ایران، مجلس شورای اسلامی به عنوان یکی از ارکان حاکمیت در نظام جمهوری اسلامی ایران، نقش بسیار مهم و حیاتی در قانون‌گذاری و نظارت بر امور کشور دارد. از مهمترین وظایف و اختیارات مجلس شورای اسلامی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: تدوین و تصویب قوانین مورد نیاز کشور در چارچوب قانون اساسی، بررسی و تصویب بودجه سالانه کشور، نظارت بر اجرای صحیح قوانین از سوی دولت، رسیدگی و پاسخ به شکایات مردم از مسئولین و نهادهای دولتی، استیضاح وزراء و رؤسای سازمان‌های دولتی، طرح سؤال از رئیس‌جمهور و مسئولین عالی‌رتبه نظام، تصویب یا رد عهدنامه‌ها و معاهدات بین‌المللی، تأیید یا عدم تأیید صلاحیت وزراء پیشنهادی رئیس‌جمهور و…
بنابراین مجلس شورای اسلامی نقش بسزایی در قانون‌گذاری، نظارت و پاسخ‌گو نگه داشتن دولت دارد و کارکرد آن برای تحقق حاکمیت مردم بر سرنوشت خویش بسیار حیاتی است.
مهمترین مصوبات مجلس در چهار دهه‌ی گذشته
مجلس شورای اسلامی به عنوان قانونگذار اصلی کشور، در طول سال‌های فعالیت خود موفق به تصویب قوانین و مصوبات مهمی شده است که از جمله مهمترین دستاوردهای مجلس در سال‌های اخیر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
– تصویب قانون مالیات‌های مستقیم در سال ۱۳۹۴ که موجب افزایش شفافیت در نظام مالیات‌ستانی کشور شد.
– تصویب قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور در سال ۱۳۹۴ که به منظور حمایت از تولید ملی و اشتغال بود.
– تصویب قانون جامع حمایت از حقوق معلولان در سال ۱۳۹۵ که گام مهمی در جهت بهبود وضعیت زندگی افراد دارای معلولیت به شمار می‌رود.
– اصلاح قانون آیین دادرسی کیفری در سال ۱۳۹۶ با هدف ارتقای عدالت کیفری و تضمین حقوق شهروندی.
– تصویب قانون جامع حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان در سال ۱۳۹۸ که گامی مثبت در جهت تحقق عدالت اجتماعی محسوب می‌شود.
– اصلاح قانون تامین اجتماعی در سال ۱۳۹۹ به منظور گسترش و تحکیم شبکه امنیت اجتماعی کشور.
به طور کلی می‌توان گفت مجلس شورای اسلامی با وضع و تصویب قوانین مترقی و پیشرو، نقش بسزایی در پیشبرد اهداف نظام جمهوری اسلامی و بهبود شاخص‌های توسعه‌ای، اقتصادی و اجتماعی کشور داشته است.
با وجود تلاش نمایندگان مجلس در دهه‌های گذشته اما باید گفت که مجلس شورای اسلامی به عنوان یکی از ارکان حاکمیت
انتقاداتی که به مجلس وارد می‌شود
مجلس در جمهوری اسلامی ایران، همواره مورد انتقاداتی از سوی مردم و کارشناسان نیز قرار داشته است. برخی از مهمترین انتقادات وارده به عملکرد مجلس عبارتند از:
– عدم نظارت کافی بر عملکرد دولت و قوه مجریه؛ بسیاری معتقدند مجلس به دلیل وابستگی‌های حزبی و سیاسی، نتوانسته نقش ناظر و کنترل کننده خود را به درستی ایفا کند.
– ضعف در قانون‌گذاری و تصویب قوانین کارآمد؛ از نظر منتقدان، برخی قوانین تصویب شده در مجلس کارآمد نبوده و با واقعیت‌های جامعه همخوانی ندارد.
– عدم توجه کافی به مطالبات مردم و مشکلات اقتصادی و معیشتی؛ مردم انتظار دارند مجلس بیشتر به فکر بهبود معیشت و رفاه آنها باشد.
– کاهش اعتماد عمومی به مجلس به دلیل برخی رفتارها و اظهارنظرهای جنجالی نمایندگان.
– انتقاد از برخی انتصابات سیاسی رؤسای کمیسیون‌های تخصصی مجلس.
با این حال، مجلس همچنان یکی از مهمترین نهادهای حاکمیتی کشور به شمار می‌رود که می‌تواند با بهبود عملکرد و پاسخگویی بیشتر، نقش موثرتری در قانون‌گذاری و نظارت ایفا کند.
مهمترین چشم‌اندازهای آینده مجلس
مجلس شورای اسلامی به عنوان یکی از ارکان اصلی نظام جمهوری اسلامی ایران، نقش مهمی در تعیین سرنوشت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور دارد. با توجه به چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی کشور، آینده و کارکرد مجلس نیز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.
از جمله مهمترین چشم‌اندازهای آینده مجلس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
– افزایش نقش مجلس در سیاست خارجی و روابط بین‌الملل کشور
– تمرکز بیشتر بر مسائل اقتصادی و بهبود معیشت مردم
– نظارت قوی‌تر بر عملکرد دولت
– توجه به موضوعات زیست‌محیطی و توسعه پایدار
– به روز رسانی قوانین با تحولات و نیازهای جدید جامعه
همچنین پیشنهادهایی برای اصلاح و بهبود عملکرد آینده مجلس وجود دارد:
– افزایش شفافیت و پاسخگویی مجلس
– تسهیل مشارکت مردم در فرایند قانون‌گذاری
– به روز رسانی روش‌های نظارت مجلس
– تقویت نقش نمایندگان در پاسخگویی به مطالبات منطقه‌ای
– توجه بیشتر به حقوق شهروندی و آزادی‌های مدنی
با اصلاحات و بهبودهای صورت گرفته، انتظار می‌رود مجلس در آینده بتواند به شکل موثرتری به وظایف قانون‌گذاری، نظارت و نمایندگی خود عمل کند.
Thursday, 9 May , 2024