مسئله‌ی اصلی در گفت‌وگو با دکتر مجید کریمی، نویسنده‌ی کتاب «تات‌های قفقاز یا پارسی‌زبان‌های جمهوری آذربایجان» این است که ریشه‌ی قومی، تاریخی و زبانی و علت نام‌گذاری تات‌ها را شناخته و بدانیم که تات‌ها چه قومی هستند و چه حضوری در این حوزه‌ی تاریخی داشته‌ و سیر تکوینی تاریخی آنها چگونه بوده است؟ همچنین درباره‌ی رابطه‌ی شروان و اران (آلبانیای قفقاز) با ایران و ایران‌تباران توضیح داده می‌شود.

در تاریخ مشروطیت نام دو نفر همیشه با احترام بیان می‌شود که یکی ستارخان است و دیگری یک ارمنی اهل گنجه که یپرم داویدیان گانتزاکتسی نام داشت. اهمیت این دو سردار در عملکرد و رفتار و وفاداری و پایمردی و پاکبازی ایشان است که این دو را به فرزندان صالح میهن تبدیل کرده است

اواخر سپتامبر سال ۱۵۸۵ میلادی، قلب آذربایجان مورد هجوم عظیم نيروهای عثمانی واقع شد. علی رغم شکست سپاه اصلی، مردم تبریز دست به مقاومت جانانه‌ای در مقابل تجاوز ترکان عثمانی زدند اما این شجاعت تبدیل به یکی تراژدی تمام عیار برای مردم تبریز شد!

به گواه تاریخ بیش از 23 نوبت میان ایرانیان و عثمانی ها جنگ های خونینی درگرفته است که در اکثر آنها عثمانی‌ها آغازکننده‌ی جنگ بودند و در بیشتر آنها آذربایجان در خط مقدم نبرد با دشمن بوده است. حملات ویرانگر آنان به آذربایجان همیشه سوءقصد، غارت و قتل عام های فجیع را به همراه داشته است

بر پیشانی کوه بلندی از سلسله کوه‌های شمال شهرستان سراب، کتیبه‌ای اورارتویی نقر شده است که در زبان محلی به «رازلیق» مشهور است. مرتضی راوندی، می‌نویسد: «این تمدن در اطراف دریاچه‌ی ارومیه، دریاچه‌ی وان، ارمنستان و ناحیه‌ی آناتولی شرقی قرار داشته ‌است...»

«ارّان» نام سرزمینی در قفقاز است. در مورد محدوده‏‌ی جغرافیایی این منطقه نظرهای متفاوتی ارائه شده‏ است. مثلا استرابن می‌‏نویسد: «آلبانیا [اران‏] سرزمینی‏ است که از جنوب رشته کوه‏‌های قفقاز تا رود کر و از دریای خزر تا رود آلازان امتداد دارد و از جنوب به سرزمین ماد آتروپاتن ‏[آذربایجان‏] محدود است»

قرار بود به دژ (قلعه) بابک خرمدین در سرزمین آذربایجان برویم. بر خود لازم می دانستم تاریخ آذربایجان را بدانم. کتاب تاریخ آتورپاتکان، نوشته پروفسور اقرارعلی اف بهترین منبعی بود که موفق شدم قبل از سفر آن را بخوانم و متن زیر خلاصه ای از این کتاب است.

در 1715 میلادی، جان بل، پزشکی اسکاتلندی ضمن سفر به اصفهان در تبریز توقف نمود. او تبریز این عهد را شهری بسیار بزرگ و به غایت پرجمعیت یافت. نخستین ملاحظات جان بل درباره‌ی ویرانی‌های وارده بر شهر تبریز ناشی از حملات ویرانگر ترکان عثمانی و شکوه و عظمت پاره‌ای از ساختمان‌ها و به ویژه مساجد شهر، جالب است.

76 سال پیش در چنین روزهایی فرقه‌ی دموکرات آذربایجان با هدایت رسمی استالین و رهبری جعفر پیشه‌وری، اعلام موجودیت کرد و به مدت یک سال اداره آذربایجان بدون دخالت حکومت مرکزی ایران تداوم یافت. برای موشکافی از برخی زوایای پنهان این حرکت، با دوتن از پژوهشگران آذربایجانی به گفتگو نشستیم.

تصمیم شومِ بلعیدن آذربایجان – در حالی که سربازان شوروی در خیابان‌های قزوین رژه می‌رفتند – گرفته شد، و سناریوی فرقه‌ی دموکرات در آذربایجان کلید خورد. این نوشتار خواهد کوشید این حوادث و رخ‌دادها و سرانجام رهایی آذربایجان از دست شوروری و عوامل فرقه دموکرات آذربایجان را بررسی کند!