بر پیشانی کوه بلندی از سلسله کوه‌های شمال شهرستان سراب، کتیبه‌ای اورارتویی نقر شده است که در زبان محلی به «رازلیق» مشهور است. مرتضی راوندی، می‌نویسد: «این تمدن در اطراف دریاچه‌ی ارومیه، دریاچه‌ی وان، ارمنستان و ناحیه‌ی آناتولی شرقی قرار داشته ‌است...»

شاهنامه پژوهان اعتقاد دارند که هیچ منطقه ای در ایران به اندازه آذربایجان و آذرآبادگان در شاهنامه مورد تمجید قرار نگرفته است. اما شاهد هستیم که جریان‌های بیگانه‌ساز تلاش دارند تا مردم آذربایجان را در مقابل شاهنامه قرار دهند. در سومین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی موسسه‌ی آذرپژوه درباره‌ی تاریخ، فرهنگ و زبان آذربایجان، با دکتر جواد رنجبر درخشی‌لر، دانش‌آموخته‌ی دوره دکترای علوم سیاسی و شاهنامه‌پژوه تبریزی به گفتگو نشستیم.

«ارّان» نام سرزمینی در قفقاز است. در مورد محدوده‏‌ی جغرافیایی این منطقه نظرهای متفاوتی ارائه شده‏ است. مثلا استرابن می‌‏نویسد: «آلبانیا [اران‏] سرزمینی‏ است که از جنوب رشته کوه‏‌های قفقاز تا رود کر و از دریای خزر تا رود آلازان امتداد دارد و از جنوب به سرزمین ماد آتروپاتن ‏[آذربایجان‏] محدود است»

قرار بود به دژ (قلعه) بابک خرمدین در سرزمین آذربایجان برویم. بر خود لازم می دانستم تاریخ آذربایجان را بدانم. کتاب تاریخ آتورپاتکان، نوشته پروفسور اقرارعلی اف بهترین منبعی بود که موفق شدم قبل از سفر آن را بخوانم و متن زیر خلاصه ای از این کتاب است.

پروفسور محسن هشترودی، با اینکه متخصص در ریاضیات و غرق در آن بود، ولی از ابتدای جوانی علاقه به شعر و ادبیات فارسی داشت و گهگاهی نیز شعر می‌سرود و به نقد شعر نیز می‌پرداخت و از تأثیر علوم در ادبیات و هنر نیز سخن می‌گفت.

تحلیلگر آذربایجانی گفت: «روس‌ها اطلاعاتی به دست آورده بودند که انگلیس به همراهی ترکیه قرار است با به تشنج کشاندن قزاقستان، راه جدید ابریشم که چین را به روسیه و غرب متصل می کند و نیز منابع اورانیوم و مناطق نفتی قزاقستان را در اختیار خود بگیرند، و همچنین منبع مهم تامین گندم و غلات برای ایران را از بین برده و محاصره اقتصادی ایران را تکمیل کنند...»

استاد دانشگاه خوارزمی تهران: «رود ارس که در تامین آب کشاورزی مناطق شمال غربی نقش بسیار حیاتی را ایفا می کند، در قالب سدی که در شرق ترکیه ساخته شده، تهدید و به محدودیت منابع آب ارس خواهد انجامید. در نتیجه کشاورزی در شمالغرب ایران که نقش مهمی در امنیت غذایی کشور دارد، به شدت تهدید خواهد شد.»

در 1715 میلادی، جان بل، پزشکی اسکاتلندی ضمن سفر به اصفهان در تبریز توقف نمود. او تبریز این عهد را شهری بسیار بزرگ و به غایت پرجمعیت یافت. نخستین ملاحظات جان بل درباره‌ی ویرانی‌های وارده بر شهر تبریز ناشی از حملات ویرانگر ترکان عثمانی و شکوه و عظمت پاره‌ای از ساختمان‌ها و به ویژه مساجد شهر، جالب است.

مجموعه رسانه ای " آزاد ایران" ( Azad İran ) شامل رسانه هایی در بسترهای فیسبوک و یوتیوب و اینستاگرام و تلگرام، طی حدود شش ماه گذشته بطور جدی و به زبان جمهوری آذربایجان و با رسم الخط لاتین این کشور ، فعالیت علیه ایران را آغاز کرده است.

بعد از 20 سال جمهوری آذربایجان توانست بر بخشی از قراباغ مسلط شود. رژیم باکو بعد از دستیابی به این مناطق تلاش دارد تا در این مناطق برخی کارهای عمرانی انجام دهد اما برخی منابع در این ارتباط می گویند که اسراییل تحت پوشش طرح هایی نظیر ساخت روستای هوشمند، طرح های ویژه امنیتی و نظامی در جوار ایران در دست اجرا دارد.