گروه فرهنگ و ادب: وجود لغت ترکی در زبان فارسی به ویژه در اشعار فارسی شاعران آذربایجانی و همچنین وجود لغات بی‌شمار فارسی در زبان ترکی هرگز نشان‌گر ترکی بودن زبان پیشین آذربایجان نیست و یا برعکس نشان‌گر فارس‌زبان بودن ترکان هم نیست.

گروه فرهنگ و ادب: «آرتور کریستن سن» دانمارکی می‌گوید؛ راجع به زبان پیشین در آذربایجان هنوز مطالعاتی به عمل نیامده است. مصمم شدم آن‌چه را که از زبان پیشین در این چند سال اخیر از نفوذ زبان ترکی محفوظ مانده را تعقیب نمایم.

گروه فرهنگ و ادب: سیطره سلجوقیان بر سرزمین ترکیه امروزی، تنها سیاسی بود و بنیان‌های فرهنگی آن هنوز بر پایه‌های فرهنگ ایرانی می‌چرخید. به طوری که پادشاهان حاکم بر فلات آناتولی تا سال‌های متمادی زبانشان فارسی بود.

گروه گفتگو: در این باره که فرایند دگرگشت زبان مردم آذربایجان از چه تاریخی آغاز گردیده و در چه تاریخی به پایان رسیده، بین زبان‌شناسان و تاریخ‌نگاران، اختلافات عمده وجود دارد. بعضی بر آن هستند که زبان ترکی در آذربایجان ریشه در اعماق تاریخ این منطقه دارد و در مقابل دیدگاهی نیز وجود دارد که قائل به دگرگشت زبان مردم آذربایجان هستند!

گروه گفتگو: یکی از مسائل چالش برانگیز فرهنگی در ایران به ویژه در سالهای اخیر، مبحث زبان مادری و نحوه آموزش آن در مناطق مختلف کشور هست. با این تفاسیر آن چه که واضح به نظر می‌رسد این که بخش قابل توجهي از اصل 15 تاکنون در کشور اجرايي شده است.

در آن دوران هنوز شرق مسلمان تحت حاکمیت دو امپراتوری بزرگ عثمانی و صفوی بود و هنوز قفقاز از ایران جدا نشده بود.