در گستره پرفراز و نشیب تاریخ ایران، برخی چهرهها نهتنها بر قله شعر و ادب، بلکه بر تارک اندیشه و معنویت این سرزمین میدرخشند. میرزا محمدعلی صائب تبریزی، چکیده روح حکمت، عرفان و زیبایی ایران است
میهن دوستی، افتخار به تمدن غنی و باستانی ایران، حفظ وطن از اجنبیان یغماگر و امثال این ها از اهداف و موضوعات اساسی شاهنامهی فردوسی محسوب میشود. یکی از اولین محققانی که به احساس بلند میهن دوستی فردوسی در شاهنامه پی برده و به آن توجه خاص نمود، خاورشناس آلمانی؛ «تئودور نولدکه» بود.
مقالات تاریخی و علمی تاکید دارند که زبان ترکی آذربایجانی از 400 سال گذشته، به مرور وارد محاورات مردم شده است، اما برخی افراد ادعا میکنند که زبان ترکی در آذربایجان سابقهای دیرینه دارد. عدهای حتی پا را از چهارچوب علم و دانش فراتر نهاده و میگویند که آذربایجانیان از اسلاف سومریان هستند و سومریان هم به دلیل التصاق زبان بودن، نیاکان ترکان هستند!
ایران، داغدار یکی از دُردانه های فرهنگ و ادب خود شد. سخن از محمدعلی اسلامی ندوشن یعنی سخن از «ایران»؛ اگر شعری به نام و برای او سروده شود، تمام استعاره های آن شعر را باید «ایران» بنامیم.
فارسی یکی از چندصداییترین زبانهای دنیاست، بهدلیل انعکاس و تجمیع زیستجهان و زیستآیین همه اقوام و ملل منطقه، ادبیات عرفانی، اینکه ایران پل شرق و غرب بوده و اینکه با مناطقی که بستر تنوع فرهنگی یا همان کثرت در وحدت بوده، مثل خراسان و قونیه پیوند داشته است.
عبدالقادر مراغی در کتاب «جامع الالحان»، ۳۲ بیت شعر به گویش های محلی ایران نقل کرده است: شش بیت همدانی، چهار بیت مازندرانی، هشت بیت کججانی (تبریزی)، چهار بیت رازی، سه بیت قزوینی و هفت بیت به زبان تبریزی. این کتاب منبع خوب و متقنی برای شناخت زبان رایج در آذربایجان است!
یکی از چالشهای فرهنگی در آذربایجان مبحث زبان است؛ این که زبان پیشین آذربایجان چه بوده است، چگونه و کی این زبان تغییر یافته و به زبان فعلی ترکی آذربایجانی تحول یافته است. یحیی ذکاء که خود زادهی آذربایجان است، به سوالات مهمی که در این حوزه مطرح میشود، پاسخ داده است!
عباس رسام ارژنگی، در سال 1271 خورشیدی در تبریز دیده به گیتی گشود. وی از دوران کودکی با هنر و رنگ و نقشهای شاد روبرو بود و احساسات کودکانه اش را با مداد و گچ و رنگ، بر دیوارها و کاغذهای به دور افتاده نقش می زد. مطب زیر به معرفی این هنرمند تبریزی پرداخته است!
شاهنامه پژوهان اعتقاد دارند که هیچ منطقه ای در ایران به اندازه آذربایجان و آذرآبادگان در شاهنامه مورد تمجید قرار نگرفته است. اما شاهد هستیم که جریانهای بیگانهساز تلاش دارند تا مردم آذربایجان را در مقابل شاهنامه قرار دهند. در سومین نشست از سلسله نشستهای تخصصی موسسهی آذرپژوه دربارهی تاریخ، فرهنگ و زبان آذربایجان، با دکتر جواد رنجبر درخشیلر، دانشآموختهی دوره دکترای علوم سیاسی و شاهنامهپژوه تبریزی به گفتگو نشستیم.
پروفسور محسن هشترودی، با اینکه متخصص در ریاضیات و غرق در آن بود، ولی از ابتدای جوانی علاقه به شعر و ادبیات فارسی داشت و گهگاهی نیز شعر میسرود و به نقد شعر نیز میپرداخت و از تأثیر علوم در ادبیات و هنر نیز سخن میگفت.
در 1715 میلادی، جان بل، پزشکی اسکاتلندی ضمن سفر به اصفهان در تبریز توقف نمود. او تبریز این عهد را شهری بسیار بزرگ و به غایت پرجمعیت یافت. نخستین ملاحظات جان بل دربارهی ویرانیهای وارده بر شهر تبریز ناشی از حملات ویرانگر ترکان عثمانی و شکوه و عظمت پارهای از ساختمانها و به ویژه مساجد شهر، جالب است.
دولت باکو تنها دولت رسمی در همسایگی ایران است که با اسرائیل روابط بسیار نزدیک و حسنه دارد. این روابط که اکنون میتوان آن را رابطهای استراتژیک نامید، بر بنیانهای بسیار مهم در حوزههای امنیتی، نظامی و انرژی طرفین استوار است
Friday, 4 July , 2025