گروه فرهنگ و ادب/ سردبیر: امروز برابر است با بزرگداشت فریدالدین عطار نیشابوری؛ یکی از گنجینه‌های ناب از گوهرهای درخشان ایرانی؛ شاعری عارف، فیلسوفی اندیشمند و نویسنده‌ای توانا که آثارش همچنان در زمره‌ی برجسته‌ترین متون عرفانی ایران و جهان اسلام قرار دارد. روز ۲۵ فروردین هر سال به نام او نام‌گذاری شده و به عنوان «روز بزرگداشت عطار نیشابوری» گرامی داشته می‌شود؛ روزی برای تأمل در اندیشه‌های بلند و سبک ادبی خاص این شاعر گران‌قدر.

زندگی و شخصیت عطار

عطار نیشابوری در حدود سال ۵۴۰ هجری قمری در شهر نیشابور به دنیا آمد. نام کامل او ابوحامد فریدالدین محمد بن ابراهیم عطار نیشابوری است. وی در ابتدا شغل عطاری (داروسازی) داشت، اما به مرور زمان جذب عرفان شد و زندگی‌اش را وقف سیر و سلوک معنوی، مطالعه و نوشتن کرد. منابع تاریخی حاکی از آن‌اند که وی بسیار سفر کرد و با اندیشمندان و عارفان بزرگی دیدار داشت.

شخصیت عطار در میان دو قطب دانش و عرفان شکل گرفته است؛ او نه‌تنها با علوم پزشکی، داروشناسی و فلسفه آشنا بود، بلکه به ژرفای معارف دینی و سلوک عرفانی نیز تسلط داشت. همین آمیزه دانش و عرفان، آثار او را از دیگر متون شعری متمایز کرده است.

آثار و میراث ادبی

عطار بیش از همه به دلیل منظومه‌های عرفانی‌اش شهرت دارد. مشهورترین اثر او، منطق‌الطیر است؛ داستانی رمزی درباره سفر سی مرغ برای یافتن سیمرغ، که در آن مفاهیم عمیق عرفانی با زبان شعر بیان می‌شود. این اثر، نه‌تنها در ادبیات فارسی بلکه در حوزه عرفان جهانی، جایگاه برجسته‌ای دارد. دیگر آثار برجسته او عبارتند از:

تذکرة‌الاولیا: کتابی منثور که در آن شرح حال عارفان و اولیای الهی با زبانی ساده و دل‌نشین بیان شده است.

مصیبت‌نامه: اثری عرفانی با درون‌مایه پرسش‌ و پاسخ سالک و حق تعالی.

الهی‌نامه: داستان‌هایی عرفانی با مضامین اخلاقی و پندآموز.

اسرارنامه: اثری با ساختار رمزی که جست‌وجوی حقیقت و معنا را در دل داستان‌های کوتاه بیان می‌کند.

جایگاه عطار در عرفان و ادبیات

عطار از پیشگامان مکتب عرفان خراسان است. نثر و شعر او سرشار از تصویرهای رمزی، زبان استعاره و بیان تمثیلی است. او با بیانی صمیمی، عمیق‌ترین مفاهیم عرفانی را قابل درک ساخته و راه را برای شاعرانی چون مولانا هموار کرده است. خود مولوی می‌گوید:

عطار روح بود و سنایی دو چشم او / ما از پی سنایی و عطار آمدیم

این بیت گواه روشنی بر تأثیر عطار بر ادبای بعد از خود و به‌ویژه بر مولاناست.

بزرگداشت عطار؛ گرامیداشت یک میراث فرهنگی

بزرگداشت عطار نیشابوری، تنها پاسداشت یک شاعر نیست، بلکه احترام به فرهنگ، اندیشه و هویتی است که در تار و پود فرهنگ ایرانی تنیده شده است. هر سال در ۲۵ فروردین، در آرامگاه او در نیشابور، آیین‌های فرهنگی، شعرخوانی‌ها، نمایشگاه‌های هنری، و نشست‌های تخصصی ادبی و عرفانی برگزار می‌شود. مراکز علمی و دانشگاهی نیز با برپایی همایش‌ها و سخنرانی‌ها، به بررسی آثار و اندیشه‌های عطار می‌پردازند. در سطح رسانه‌ای، مستندها و برنامه‌هایی در این روز پخش می‌شود تا نسل امروز با این میراث کهن بیشتر آشنا شود.

در پایان باید گفت که عطار نیشابوری، فراتر از یک شاعر، یک حکیم، یک عارف و یک آموزگار روح است. آثار او همچون چراغی برای جویندگان راه حقیقت می‌درخشند. بزرگداشت او، فرصتی است برای بازگشت به ریشه‌های فرهنگی و تأمل در معنای زندگی، عشق، عرفان و انسانیت. و این که عطار را نباید محصور به نیشابور و خراسان کرد و می‌توان در همین آذربایجان و تبریز خودمان هم برای او بزرگداشت برگزار کرد.