گروه سیاسی/ ﺍﻣﯿﺮ ﻫﺎﺷﻤﯽ ﻣﻘﺪﻡ: دو کشور ترکیه و ایران، علاوه از این که در داشتن این ویژگی که اکثریت جمعیتشان را مسلمانان تشکیل می‌دهند، ویژگی‌های مشترک زیادی هم دارند از جمله این که مردمانی از نژادها و زبان های مختلف در ترکیب جمعیتی هر دو کشور زندگی می‌کنند. اما یک تفاوت عمده در میان این دو کشور نوع نگاه قانون اساسی آنها نسبت به حقوق اقوام و اقلیت‌هاست. این مطلب به قلم امیر هاشمی مقدم، دانشجوی دوره‌ی دکترای انسان‌شناسی تلاش دارد تا یک مقایسه تطبیقی میان حقوق اقلیت‌ها در دو کشور انجام دهد.

ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﺟﻤﻌﯿﺘﻬﺎﯼ ﻗﻮﻣﯽ: ﺩﺭ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﻓﺮﺍﯾﻨﺪ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﻭ ﺍﺧﺮﺍﺝ جمعیت‌های ﺍﺭﻣﻨﯽ، ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ ﻭ… ﻭ ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﺁﻥ ﺩﻋﻮﺕ ﺍﺯ ﺗﺮﮐﻬﺎﯼ ﺣﻮﺯﻩ ﻗﻔﻘﺎﺯ، ﺑﺎﻟﮑﺎﻥ، ﺑﻠﻐﺎﺭﺳﺘﺎﻥ، ﯾﻮﻧﺎﻥ ﻭ ﺩﯾﮕﺮ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎ ﺩﺭ ﭘﯿﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ. ﺍﻭﺭﻫﺎﻥ ﭘﺎﻣﻮﮎ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﺍﯾﻦ ﻓﺮﺍﯾﻨﺪ ﺭﺍ ﺩﺭ ﮐﺘﺎﺏ «ﺍﺳﺘﺎﻧﺒﻮﻝ، ﺧﺎﻃﺮﺍﺕ ﻭ ﺷﻬﺮ» ﺗﻮﺻﯿﻒ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ: «ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍﯼ ﻗﺮﻥ ﺑﯿﺴﺘﻢ ﮐﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﻧﺼﻒ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺷﻬﺮ [ﺍﺳﺘﺎﻧﺒﻮﻝ] ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺳﺎﮐﻨﺎﻥ ﻏﯿﺮﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﻋﻘﺎﺏ ﯾﻮﻧﺎﻧﯽﻫﺎﯼ ﺑﯿﺰﺍﻧﺴﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽﺩﺍﺩﻧﺪ.» ﭘﺎﻣﻮﮎ ﺩﺭ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺷﺮﺡ ﻣﯽﺩﻫﺪ ﮐﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺩﺳﺖ ﮔﺮﻭﻫﻬﺎﯼ ﺧﻮﺩﺳﺮ ﺭﺍ ﺑﺎﺯ ﮔﺬﺍﺷﺖ ﺗﺎ ﻫﻤﻪ ﺍﻗﻠﯿﺖﻫﺎ ﻭ ﯾﻮﻧﺎﻧﯽﻫﺎ ﺭﺍ ﻏﺎﺭﺕ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﻧﺎﭼﺎﺭ ﺑﻪ ﺗﺮﮎ ﺍﯾﻦ ﮐﺸﻮﺭ ﮐﻨﻨﺪ. ﺍﻣﺎ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻪ ﻏﯿﺮﻓﺎﺭﺱﻫﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﯿﺮﻭﻥ ﮐﺮﺩ ﻭ ﻧﻪ ﺍﺯ ﻓﺎﺭﺱﻫﺎﯼ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﯼ ﻫﻤﺴﺎﯾﻪﺍﯼ ﭼﻮﻥ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ، ﺗﺎﺟﯿﮑﺴﺘﺎﻥ، ﺍﺯﺑﮑﺴﺘﺎﻥ ﻭ … ﺩﻋﻮﺕ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺁﻭﺭﺩ.

ﺣﻤﺎﯾﺖ ﺍﺯ ﻫﻢﺯﺑﺎﻧﺎﻥ ﺩﺭ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﯼ ﺩﯾﮕر: ﺩﺭ ﺣﺎﻟﯽﮐﻪ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺮﮐﻬﺎﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻫﺎ ﺣﻤﺎﯾﺘﻬﺎﯼ ﺁﺷﮑﺎﺭ ﻣﯽﮐﻨﺪ. (ﺣﻤﺎﯾﺖ ﺍﺯ ﺍﻭﯾﻐﻮﺭﻫﺎﯼ ﭼﯿﻦ ﻭ ﺗﺮﮐﻤﻨﻬﺎﯼ ﺳﻮﺭﯾﻪ ﺍﺯ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﯼ ﺍﺧﯿﺮ ﺍﺳﺖ)، ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﯽﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﺎﺭﺱ ﺯﺑﺎﻧﻬﺎﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎ ﺑﻮﺩ. ﺑﺮﺍﯼ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۱۵ ﮐﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﻠﯽ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ -ﮐﻪ ﻣﻬﺪ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﺳﻼﻡ ﺑﻮﺩ – ﭘﺸﺘﻮ ﺷﺪ، ﺭﺿﺎپهلوی ﻭﺍﮐﻨﺸﯽ ﻧﺸﺎﻥ ﻧﺪﺍﺩ؛ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۴۳ ﮐﻪ ﻧﺎﻡ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ ﺁﻥ ﮐﺸﻮﺭ ﺑﻪ «ﺩَﺭﯼ» ﺗﻐﯿﯿﺮ ﯾﺎﻓﺖ ﺗﺎ ﺑﯿﻦ ﻓﺎﺭﺱﺯﺑﺎﻧﻬﺎﯼ ﺩﻭ ﺳﻮﯼ ﻣﺮﺯ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻔﺘﺪ، ﻣﺤﻤﺪﺭﺿﺎپهلوی ﻭﺍﮐﻨﺸﯽ ﻧﺸﺎﻥ ﻧﺪﺍﺩ؛ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻓﺮﻭﭘﺎﺷﯽ ﺷﻮﺭﻭﯼ ﻭ ﺍﺳﺘﻘﻼﻝ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﯼ ﺁﺳﯿﺎﯼ ﻣﯿﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﺑﻪ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﯾﯽ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﺗﺮﮐﻤﻨﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﯾﺎﺭﯼ ﺭﺳﺎﻧﺪ ﺗﺎ ﺧﻂ ﺗﺮﮐﯽ ﺭﺍ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺳﯿﺮﯾﻠﯿﮏ ﮐﻨﻨﺪ، ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺧﻂ ﺩﺭ ﺗﺎﺟﯿﮑﺴﺘﺎﻥ ﮐﻮﺷﺸﯽ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻧﯿﺎﻭﺭﺩ.

ﺁﻣﻮﺯﺵ، ﺗﺮﻭﯾﺞ ﻭ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﻠﯽ: ﺩﺭ ﺣﺎﻟﯽﮐﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﺗﻼﺵ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺯﺑﺎﻥ ﺗﺮﮐﯽ ﺩﺭ ﭘﻨﺞ ﻗﺎﺭﻩ ﺩﻧﯿﺎ ﺩﺍﺭﺩ، ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺗﻼﺵ ﭼﻨﺪﺍﻧﯽ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺯﻣﯿﻨﻪ ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ ﻭ ﺗﻼﺷﻬﺎﯼ ﻣﺨﺘﺼﺮﺵ ﻫﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﻧﯿﺴﺖ. ﺑﺮﺍﯼ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﺍﺯ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﻫﻤﻪ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﯼ ﺩﻧﯿﺎ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮ ﻣﯽﭘﺬﯾﺮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ﻧﺨﺴﺖ، ﻫﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺮﮐﯽ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺣﺪ ﺭﻭﺍﻥ ﯾﺎﺩ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺁﻣﻮﺯﺷﮕﺎﻩﻫﺎﯼ ﺯﺑﺎﻥ ﺗﺮﮐﯽ ﻭ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺗﺮﮐﯽ ﺩﺭ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩﺍﯼ ﺩﺍﺭﻧﺪ. ﮐﺎﻓﯽ ﺍﺳﺖ ﺑﺪﺍﻧﯿﻢ ﺗﻼﺵ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﺯﺑﺎﻥ ﺗﺮﮐﯽ ﺩﺭ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﯼ ﻓﺎﺭﺱﺯﺑﺎﻥ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺗﺎﺟﯿﮑﺴﺘﺎﻥ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﺗﻼﺵ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎ ﺍﺳﺖ. ﺗﺮﮐﯿﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ۲۰ ﻣﺪﺭﺳﻪ «ﺍﻓﻐﺎﻥ – ﺗﺮﮎ» ﻭ ۹۰ ﻣﺪﺭﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻪ ﺗﯿﮑﺎ (ﺁﮊﺍﻧﺲ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻭ ﻫﻤﮑﺎﺭﯼ ﺟﻬﺎﻥ ﺗﺮﮎ) ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺷﺮﻭﻁ ﺗﺤﺼﯿﻞ ﺩﺭ ﺁﻧﺠﺎ، ﻓﺮﺍ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺯﺑﺎﻥ ﺗﺮﮐﯽ ﺍﺳﺖ (ﺩﺭ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ﯾﮑﺼﺪ ﻭ ﺑﯿﺴﺖ ﮐﺸﻮﺭ ﺩﻧﯿﺎ، ﻣﺪﺭﺳﻪﻫﺎﯼ ﺗﺮﮐﯽ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ.

ﺗﮑﺬﯾﺐ ﻭ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﺩﯾﮕﺮ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﺩﺭ ﮐﺸﻮﺭ: ﺍﺯ ﺁﻏﺎﺯ ﺷﮑﻞﮔﯿﺮﯼ ﺟﻤﻬﻮﺭﯼ ﺗﺮﮐﯿﻪ، ﻭﺟﻮﺩ ﺩﯾﮕﺮ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﺗﮑﺬﯾﺐ ﻣﯽﺷﺪ. ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻧﮕﺎﺭﻧﺪﻩ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﯾﮏ ﺍﻧﺴﺎﻥﺷﻨﺎﺱ ﻣﯽﺩﺍﻧﺪ، ﺣﺘﯽ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﺩﺍﻧﺶ ﺍﻧﺴﺎﻥﺷﻨﺎﺳﯽ ﺩﺭ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﺗﺎ ﺩﻫﻪ ۱۹۸۰ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎﺭ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺗﻼﺵ ﻣﯽﮐﺮﺩ ﺑﺎ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﺗﺮﮎ ﺳﺎﮐﻦ ﺗﺮﮐﯿﻪ (ﻫﻤﭽﻮﻥ ﯾﻮﺭﻭﮐﻬﺎ، ﺗﺮﮐﻤﻨﻬﺎ، ﺗﺨﺘﻪﭼﯽﻫﺎ ﻭ …)، ﻫﻮﯾﺖ «ﺍﻗﻮﺍﻡ ﺩﯾﮕﺮ» ﺳﺎﮐﻦ ﺍﯾﻦ ﮐﺸﻮﺭ (ﻫﻤﭽﻮﻥ ﮐﺮﺩﻫﺎ، ﯾﻮﻧﺎﻧﯽﻫﺎ، ﻻﺯﻫﺎ ﻭ…) ﺭﺍ ﯾﺎ ﺑﻪﻃﻮﺭ ﮐﻠﯽ ﻧﻔﯽ ﮐﻨﺪ ﻭ ﯾﺎ ﺩﺭ ﭘﯽ ﺍﺛﺒﺎﺕ ﺍﯾﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﺍﺻﺎﻟﺘﺎً ﺗﺮﮎ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺑﺮﺍﯼ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﻧﻈﺎﻡ ﺟﻤﻬﻮﺭﯼ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﮐﺸﻮﺭ، ﻣﻈﺎﻫﺮ ﻫﻮﯾﺖ ﮐﺮﺩﯼ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻤﻨﻮﻉ ﺍﻋﻼﻡ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺷﻮﺭﺷﻬﺎﯼ ﮐﺮﺩﻫﺎ ﺍﺯ ۱۹۲۴ ﺗﺎ ۱۹۳۹ ﮔﺮﺩﯾﺪ ﻭ ﺍﯾﻦ ﮐﺸﻮﺭ ﺑﺮﺍﯼ ﺳﺎﻟﻬﺎ، ﮐﺮﺩﻫﺎ ﺭﺍ «ﺗﺮﮎﮐﻮﻫﯽ» ﻣﯽﺧﻮﺍﻧﺪ.

 ﺍﺯﺑﮑﺴﺘﺎﻥ ﻫﻢ ﺗﺎﺟﯿﮏ (ﻓﺎﺭﺱ)ﻫﺎﯼ ﺍﯾﻦ ﮐﺸﻮﺭ ﺭﺍ (ﺑﻪﻭﯾﮋﻩ ﺩﺭ ﺷﻬﺮﻫﺎﯾﯽ ﭼﻮﻥ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﻭ ﺑﺨﺎﺭﺍ) ﺑﺮﺍﯼ ﺳﺎﻟﻬﺎ ﺍﺯﺑﮏ ﻣﯽﺧﻮﺍﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻫﺎ ﺑﺮﺍﯼ ﻗﯿﺪ ﻗﻮﻣﯿﺖ ﺍﺯﺑﮏ ﺩﺭ ﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪﻫﺎﯾﺸﺎﻥ ﻓﺸﺎﺭ ﻣﯽ ﺁﻭﺭﺩ. ﺍﻣﺎ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻫﻮﯾﺖ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺍﯾﻦ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﺭﺍ ﺗﮑﺬﯾﺐ ﻧﮑﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﺮﻋﮑﺲ، ﺩﺭ ﺍﺩﺑﯿﺎﺕ ﺭﺳﻤﯽ ﻭ ﻏﯿﺮﺭﺳﻤﯽ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺩﺍﺭﺩ.

ﻓﺸﺎﺭﻫﺎﯼ ﺁﺷﮑﺎﺭ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺯﺑﺎﻥ: ﺩﺭ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﻓﺸﺎﺭﻫﺎﯼ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺮﮐﯽ ﺣﺮﻑ ﺯﺩﻥ ﮐﺮﺩﻫﺎ، ﯾﻮﻧﺎﻧﯽﻫﺎ (ﺗﺎ ﭘﯿﺶ ﺍﺯ ﺍﺧﺮﺍﺝ) ﻭ ﺩﯾﮕﺮ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﺮﺍﯼ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺩﺭ ﺳﺪﻩ ﺑﯿﺴﺘﻢ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻧﺒﻮﻝ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺣﺪﻭﺩ ﭘﻨﺞ ﺳﺪﻩ ﭘﯿﺶ ﻣﺮﮐﺰ ﺑﯿﺰﺍﻧﺲ ﺑﻮﺩ، ﺑﻪ ﻗﻮﻝ ﭘﺎﻣﻮﮎ ﺑﺎ ﻫﺸﺪﺍﺭﻫﺎﯼ ﮔﺎﻫﮕﺎﻫﯽ «ﺗﺮﮐﯽ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﻨﯿﺪ» ﯾﻮﻧﺎﻧﯽﻫﺎ ﺭﺍ ﻣﯽﺗﺮﺳﺎﻧﺪﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺷﻬﺮﻫﺎﯼ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﻭ ﺑﺨﺎﺭﺍ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺩﺭﺍﺯﺍﯼ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﺟﺰﻭ ﭘﺎﯾﮕﺎﻩﻫﺎﯼ ﺍﺻﻠﯽ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﺏ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﻪ ﺯﻭﺭِ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺷﻮﺭﻭﯼ ﺍﺯ ﺗﺎﺟﯿﮑﺴﺘﺎﻥ ﺟﺪﺍ ﻭ ﺑﻪ ﺍﺯﺑﮑﺴﺘﺎﻥ ﻣﻠﺤﻖ ﺷﺪﻧﺪ، ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﮐﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﺮﺩﻣﺎﻥ ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻮﺩ، ﻣﺴﺘﺤﻖ ﺟﺮﯾﻤﻪ ﻣﺎﺩﯼ ﻣﯽﺷﺪ. ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﮐﺴﯽ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﺎﺩﺭﯼﺍﺵ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎﺭ ﻗﺮﺍﺭ ﻧﺪﺍﺩﻩ ﻭ ﻧﻤﯽﺩﻫﻨﺪ.

ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺎﻡ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎ: ﺍﺯ ﻫﻤﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮ ﺍﯾﻨﮑﻪ، ﺁﺗﺎﺗﺮﮎ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﯽ ﻧﺎﻡ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﺗﺤﺖ ﺣﮑﻮﻣﺘﺶ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺗﺮﮐﯿﻪ (ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺯ ﻧﺎﻡ ﻗﻮﻡ ﺗﺮﮎ) ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺩﺍﺩ ﮐﻪ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭﯼ ﻣﺤﻞ ﺍﻣﭙﺮﺍﺗﻮﺭﯼ «ﺭﻭﻡ ﺷﺮﻗﯽ» ﺑﻮﺩ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﺗﺮﮐﺎﻥ ﻭ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻗﺪﺭﺕ، ﺳﺮﺯﻣﯿﻨﻬﺎﯼ ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ ﻧﺎﻣﯿﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﺍﺯ ﮐﺮﺩﻫﺎ، ﯾﻮﻧﺎﻧﯽﻫﺎ، ﺍﺭﻣﻨﯽﻫﺎ ﻭ… ﺭﺍ ﺩﺭ ﺩﻝ ﺧﻮﺩ ﺩﺍﺷﺖ. ﺍﻣﺎ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﮐﻪ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ﺩﻭ ﻫﺰﺍﺭ ﻭ ﭘﺎﻧﺼﺪ ﺳﺎﻝ ﺩﺭ ﺩﻧﯿﺎ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ «ﭘﺮﺷﯿﺎ» ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ، ﺑﻪ «ﺍﯾﺮﺍﻥ» (ﮐﻪ ﺍﺯ ﺩﻭﺭﻩ ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ ﻭ ﺑﻪﻭﯾﮋﻩ ﺳﻠﺠﻮﻗﯽ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﯾﺎﻓﺖ) ﺗﻐﯿﯿﺮ ﯾﺎﻓﺖ ﺗﺎ ﺻﺮﻓﺎً ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﯾﮏ ﻗﻮﻡ ﻧﺒﺎﺷﺪ.

ﺗﻘﺪﺱ ﻗﻮﻣﯽ: ﻣﺎﺩﻩ ۳۰۱ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﮐﯿﻔﺮﯼ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻮﻫﯿﻦ ﺑﻪ ﺭﻭﺡ ﺗﺮﮎﺑﻮﺩﻥ ﺭﺍ ﺟﺮﻡ ﻭ ﻣﺴﺘﺤﻖ ﻣﺠﺎﺯﺍﺕ ﻣﯽ ﺩﺍﻧﺪ ﻭ ﻫﺮ ﻧﻮﻉ ﺍﻧﺘﻘﺎﺩﯼ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ، ﺗﺎﺭﯾﺦ ﯾﺎ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﺗﺮﮎ ﺑﺎ ﻭﺍﮐﻨﺶ ﺗﻨﺪ ﺩﻭﻟﺖ ﻭ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﻭﺑﺮﻭ ﻣﯽﺷﻮﺩ. اما ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺍﻧﺘﻘﺎﺩ ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻭ ﻓﺎﺭﺱﺯﺑﺎﻧﺎﻥ مجازاتی ندارد، ﺑﻠﮑﻪ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎﯾﯽ هم ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻧﺎﻣﻬﺎﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﺎﻡ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ «ﺧﻠﯿﺞﻓﺎﺭﺱ» ﺩﻓﺎﻉ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﺮﺧﯽ ﻣﺪﻋﯽﺍﻧﺪ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﻓﻌﻠﯽ ﺍﺯ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﻧﺘﻘﺎﺩﻫﺎ ﺑﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ هم ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﻫﺮ ﮐﺪﺍﻡ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﺭﺥ ﻣﯽﺩﺍﺩ، ﻣﺼﺪﺍﻕ ﺯﯾﺮ ﭘﺎ ﮔﺬﺍﺷﺘﻦ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﺎﺩﻩ ۳۰۱ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﮐﯿﻔﺮﯼ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺑﺎ ﻣﺠﺎﺯﺍﺕ ﺭﻭﺑﺮﻭ ﻣﯽﺷﺪ.

 ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﯽﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎﻥ ﺩﺭ «ﭘﯿﺸﮕﺎﻩ ﻣﻠﺖ ﺍﯾﺮﺍﻥ» ﺳﻮﮔﻨﺪ ﯾﺎﺩ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ، ﺩﺭ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﻀﻮﺭ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﺩﯾﮕﺮ، ﺩﺭ «ﭘﯿﺸﮕﺎﻩ ﻣﻠﺖ ﺗﺮﮎ» (ﻭ ﻧﻪ ﻣﻠﺖ ﺗﺮﮐﯿﻪ) ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﺨﻮﺭﻧﺪ ﻭ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩﺍﯼ (ﺑﺮﺍﯼ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺍﺯ ﮐﺮﺩﻫﺎ) ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻣﻠﺖ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﺨﻮﺭﺩ، ﺍﻋﺘﺒﺎﺭﻧﺎﻣﻪﺍﺵ ﺭﺍ ﻧﻤﯽﭘﺬﯾﺮﻧﺪ (ﻫﻤﭽﻮﻥ ﻟﯿﻼ ﺯﺍﻧﺎ ﮐﻪ ﺳﻮﮔﻨﺪﻧﺎﻣﻪﺍﺵ ﺍﺑﻄﺎﻝ ﺷﺪ.)

ﻓﺮﺟﺎﻡ ﺳﺨﻦ: ﺑﯿﺎﻥ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻮﺍﺭﺩی ﺑﯿﻦ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﻣﻔﺼﻞﺗﺮ ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﯾﺎﺩﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺑﺎﻻ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻧﯿﺎﺯﯼ ﺑﻪ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﻫﻤﻪﺷﺎﻥ ﻧﯿﺴﺖ. ﻫﺪﻑ پیش ﺍﺯ ﺁﻧﮑﻪ ﻧﻘﺪ ﻭ ﺩﺍﻭﺭﯼ ﺍﯾﻦ ﺳﯿﺎﺳﺘﻬﺎ ﺑﺎﺷﺪ، ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺗﺴﺎﻫﻞ ﻭ ﺗﺴﺎﻣﺢ ﻗﻮﻣﯽ ﻭ ﺯﺑﺎﻧﯽ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺎ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﺑﻮﺩ. ﺍﯾﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﻧﺎﺩﯾﺪﻩ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻬﺎﯼ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﺩﺭ ﺩﯾﮕﺮ ﺯﻣﯿﻨﻪﻫﺎ (ﻫﻤﭽﻮﻥ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ، ﺩﻣﻮﮐﺮﺍﺳﯽ ﻭ ﺳﯿﺎﺳﯽ، ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ، ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﯼ، ﮔﺮﺩﺷﮕﺮﯼ) ﻧﯿﺴﺖ ﻭ ﻧﯿﺎﺯﯼ ﺑﻪ ﺑﺎﺯﮔﻮﯾﯽ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ چندین مورد، ﺗﺮﮐﯿﻪ ﺟﻠﻮﺗﺮ ﺍﺯ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺍﺳﺖ.