گروه سیاست: تنها دو روز طول کشید تا ترکیه پس از نشست سه جانبه‌ای که در تهران برگزار شد، روی سرکش خود را به رخ بکشد. ولادیمیر پوتین روز سه‌شنبه هفته گذشته به تهران سفر کرد که دومین سفر او در خارج از روسیه پس از جنگ اوکراین بود. ترکیه نیز بخشی از این دیدار بود و در مورد مسائل سوریه و عراق بحث و تبادل نظر شد. اما به نظر می‌رسد که رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه رویکرد خود را تغییر داده است. تنها دو روز پس از گفتگوهای بزرگ بین این سه کشور، آنکارا با حمله توپخانه‌ای روز چهارشنبه به روستای پراخ در منطقه زاخو در منطقه خودمختار کردستان عراق، نتایج دیپلماسی نشست تهران را از بین برد. به گفته مقامات عراقی، غیرنظامی در حمله ترکیه کشته شدند. به گزارش رسانه دولتی عراق، قربانیان که دو نفر از آنها کودک بودند، گردشگرانی بودند که از یک پارک تفریحی در روستای تپه پراخ در منطقه زاخو بازدید می‌کردند.

در مقابل، وزارت خارجه ترکیه در بیانیه‌ای با رد این ادعا از دولت عراق خواست تا «تحت تاثیر لفاظی‌ها و تبلیغات گروه تروریستی خیانتکار» اظهار نظر نکنند. ترکیه شبه‌نظامیان عضو حزب کارگران کردستان موسوم به «پ‌ک‌ک» را مسئول این حمله می‌داند، گروهی که از نظر این کشور سازمانی تروریستی است.

دشمنی ترکیه با عراق در محافل ژئوپلیتیکی کاملاً شناخته شده است. آنکارا مدت‌هاست که بر منطقه شمال عراق که در دست کردها است، حمله می‌کند و شنگال در شمال عراق در تمام این سال‌ها کانون تهاجم ترکیه بوده است. این منطقه مملو از ذخایر دست نخورده نفت است که چشمان سراسر جهان را به خود جلب می‌کند. به نظر می‌رسد، آنکارا در پوشش نگرانی‌های امنیتی، شانس خود را برای پیشی گرفتن از سلطه کردها در این منطقه امتحان می‌کند.

با این حال، از زمان جنگ ایران و عراق بسیاری از مولفه‌ها تغییر کرده است. رهبران سیاسی در عراق از نظر ایدئولوژیک به ایران وابسته هستند، در حالی که ایالات متحده با انتخابات آزاد و یک سیستم سیاسی لیبرال، همراه با روابط اقتصادی با شرکت‌های انرژی غربی به دنبال شکل دادن به عراق در تصویر خود بوده است. اما در مورد تلاش‌های آمریکا برای جدا کردن عراق از ایران هیچ نتیجه ثمربخشی رخ نداد.

مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق، در مورد حمله اخیر ترکیه گفت: نیروهای ترکیه بار دیگر بصورت آشکار حاکمیت ملی عراق را نقض کردند. وی آسیب‌های وارد شده به “زندگی و امنیت شهروندان عراقی” را محکوم و گفت که احتمالا عراق پاسخ آن را خواهد داد.

نخست وزیر عراق گفت: «عراق این حق را برای خود محفوظ می‌دارد که در برابر این تجاوزات، اقدامات تلافی جویانه انجام دهد و تمام اقدامات لازم را برای حفاظت از مردم ما انجام دهد». وی هیئتی را به رهبری فؤاد حسین وزیر امور خارجه به منطقه اعزام و دستور تحقیق در مورد این حمله را صادر کرد.

این یک انحراف عجیب از دیپلماسی بغداد است که معمولاً رویکردی نرم در قبال حملات لفظی ترکیه در شمال عراق داشت که به نوبه خود به بغداد کمک کرد تا با گروه‌های پ‌ک‌ک بجنگد، گروهی که اولی آن را به براندازی اقتدار خود متهم می‌کند.

کل ماجرای محکومیت عراق، آنکارا را متحیر کرده است. اتخاذ لفاظی‌های تند از سوی عراق یک رویکرد معمول عراقی برای دیپلماسی با آنکارا نیست. رجب طیب اردوغان دلایل خوبی برای ترس دارد، زیرا تنها بغداد نیست، بلکه دوست وفادار آن در ایران و روسیه خواهد بود که از مانورهای ترکیه در عراق عصبانی‌تر خواهد شد.

بنا به گزارش‌ها، هزاران عراقی بامداد پنج‌شنبه در اعتراض به حمله توپخانه‌ای به شمال این کشور، مقابل سفارتخانه ترکیه در بغداد و همچنین برخی دفاتر کنسولی این کشور در عراق تجمع کردند./ شیوا صفری