«ارّان» نام سرزمینی در قفقاز است. در مورد محدوده‏‌ی جغرافیایی این منطقه نظرهای متفاوتی ارائه شده‏ است. مثلا استرابن می‌‏نویسد: «آلبانیا [اران‏] سرزمینی‏ است که از جنوب رشته کوه‏‌های قفقاز تا رود کر و از دریای خزر تا رود آلازان امتداد دارد و از جنوب به سرزمین ماد آتروپاتن ‏[آذربایجان‏] محدود است»

قرار بود به دژ (قلعه) بابک خرمدین در سرزمین آذربایجان برویم. بر خود لازم می دانستم تاریخ آذربایجان را بدانم. کتاب تاریخ آتورپاتکان، نوشته پروفسور اقرارعلی اف بهترین منبعی بود که موفق شدم قبل از سفر آن را بخوانم و متن زیر خلاصه ای از این کتاب است.

تحلیلگر آذربایجانی گفت: «روس‌ها اطلاعاتی به دست آورده بودند که انگلیس به همراهی ترکیه قرار است با به تشنج کشاندن قزاقستان، راه جدید ابریشم که چین را به روسیه و غرب متصل می کند و نیز منابع اورانیوم و مناطق نفتی قزاقستان را در اختیار خود بگیرند، و همچنین منبع مهم تامین گندم و غلات برای ایران را از بین برده و محاصره اقتصادی ایران را تکمیل کنند...»

در 1715 میلادی، جان بل، پزشکی اسکاتلندی ضمن سفر به اصفهان در تبریز توقف نمود. او تبریز این عهد را شهری بسیار بزرگ و به غایت پرجمعیت یافت. نخستین ملاحظات جان بل درباره‌ی ویرانی‌های وارده بر شهر تبریز ناشی از حملات ویرانگر ترکان عثمانی و شکوه و عظمت پاره‌ای از ساختمان‌ها و به ویژه مساجد شهر، جالب است.

مجموعه رسانه ای " آزاد ایران" ( Azad İran ) شامل رسانه هایی در بسترهای فیسبوک و یوتیوب و اینستاگرام و تلگرام، طی حدود شش ماه گذشته بطور جدی و به زبان جمهوری آذربایجان و با رسم الخط لاتین این کشور ، فعالیت علیه ایران را آغاز کرده است.

مقبره‌الشعرای تبریز چه داستان‌های ناشنیده‌ای که ندارد؛ داستانی پرکشش از هزار سال تکاپو برای زنده نگه‌داشتن سرچشمه‌های زبان و اندیشه ایرانی، داستان کانونی سترگ و زایا به نام آذربایجان و تبریز که مهد زبان و ادب فارسی است و قصیده‌ای بلند از عشق و حماسه از شهر شاعران و شهیدان؛ تبریز.

آذربایجان یکی از نقاط مهم و حساس ایران است. این منطقه را باید به سه دلیل مهم ارزیابی کرد: ۱- منطقه‌ای مرزی در شمالغرب کشور که با سه کشور ارمنستان، ترکیه و جمهوری آذربایجان همسایه است. ۲-جمعیت بالا از یک سو و منابع طبیعی ارزشمند این منطقه. ۳-اثرگذاری و وزن بالای ژئوپلتیکی آذربایجان در مسائل ایران!

در حالی که باکو خود را پیروز جنگ قراباغ می داند و الهام علی اف نیز در مراسم افتتاح پادگانی در منطقه هادروت قراباغ کوهستانی، بر اشراف نظامی باکو بر منطقه تاکید کرد، سایر شواهد موجود از درماندگی و بن بست سیاسی باکو در مساله قراباغ و "دالان لاچین" حکایت دارد.

یک سال بعد از توافق آتش‌بس میان باکو و ایروان، در هفته‌های گذشته بار دیگر دوطرف حملات لفظی علیه یکدیگر را در مورد نحوه اجرای این توافق آتش‌بس که با میانجی‌گری روسیه منعقد شد، از سرگرفته‌اند. نشست سه‌جانبه اخیر در سوچی هم نتوانسته‌ جلوی این تنش‌ها را بگیرد، چراکه هر سه طرف ادعاهای متفاوتی در مورد نتایج این نشست به خصوص درباره طرحی به نام دالان زنگزور که باکو مدعی آن است، مطرح می‌کنند

پیوندهای فرهنگی آذربایجان (جنوب ارس) و اران و شروان (شمال ارس) با ایران چنان ژرف، دامنه‌دار و ناگسستنی است که حتا شمردن آنها، زمانی فراخ می‌خواهد ولی یکی از ساده‌ترین و شیرین‌ترین این پیوندها، نام‌های دیرین کوه‌ها، رودها، شهرها و آبادی‌هاست.