گروه سیاسی: از آغاز بحران سوریه، برخی همسایگان این کشور عربی از جمله ترکیه، به عنوان یکی از بازیگران اصلی منطقه‌ای، نقش پررنگ و پیچیده‌ای ایفا کرده است. سیاست‌های این کشور در قبال سوریه، تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل داخلی و خارجی بوده و منجر به اتخاذ رویکردهای متفاوتی در طول زمان شده است. یکی از مهم‌ترین ابعاد دخالت ترکیه در بحران سوریه، حمایت از گروه‌های مخالف دولت سوریه، از جمله تحریر الشام، است، که در چند روز گذشته در داخل خاک سوریه پیشروی کرده و حتی بخش‌هایی از این کشور از جمله شهر حلب را اشغال کرده است.

دلایل دخالت ترکیه در سوریه و حمایت از مخالفان بشار اسد

آنکارا نقش پررنگی را در بحران کنونی سوریه دارد. تمامی مستندات موجود در میدان جنگ نیز نشان می‌دهد که «تحریر الشام» تحت حمایت مالی و نظامی چند کشور از جمله ترکیه قرار دارد. اما ترکیه برای دخالت در سوریه چند دلیل را ادعا دارد:

۱- نگرانی از تهدیدات امنیتی: ترکیه به بهانه‌ی وجود جمعیت کُرد در جنوب شرقی خود و نگرانی از گسترش نفوذ حزب اتحاد دموکراتیک (PYD) و شاخه نظامی آن، یگان‌های مدافع خلق (YPG) در شمال سوریه، همواره این منطقه را به عنوان یک تهدید امنیتی بالقوه تلقی کرده است.

۲- مخالفت با رژیم اسد: ترکیه از ابتدای بحران سوریه، مخالف سرسخت رژیم بشار اسد بوده و از گروه‌های مخالف این رژیم حمایت کرده است.

۳- ایجاد منطقه امن: ترکیه به بهانه‌ی ایجاد یک منطقه امن در شمال سوریه و اسکان دادن پناهجویان سوری، به حمایت از مخالفان دمشق از جمله تحریر الشام اقدام می‌کند.

حمایت ترکیه از تحریر الشام

اگرچه ترکیه به طور رسمی اعلام کرده است که از «تحریر الشام» حمایت نمی‌کند، اما شواهد نشان می‌دهد که این کشور در برخی موارد به صورت غیر مستقیم از این گروه حمایت کرده است. این حمایت به دلایل زیر صورت گرفته است:

–  ترکیه از تحریر الشام به عنوان ابزاری برای مقابله با نفوذ کردها در شمال سوریه استفاده کرده است.

– در برخی مناطق، منافع ترکیه و تحریر الشام با هم همپوشانی دارد، به عنوان مثال، هر دو طرف مخالف حضور نیروهای کُرد در شمال سوریه هستند.

تحریر الشام چه کسانی هستند؟

تحریر الشام، گروهی اسلام‌گرای افراطی است که در جنگ داخلی سوریه نقش فعالی داشته است. این گروه که ریشه در جبهه النصره، شاخه القاعده در سوریه دارد، اهداف و چشم‌اندازهای پیچیده‌ای را دنبال می‌کند که فراتر از مرزهای سوریه است. اما تحریر الشام چه اهدافی را در منطقه و سوریه دنبال می‌کند؟

برپایی حکومت اسلامی: تحریر الشام، مانند بسیاری از گروه‌های افراطی دیگر، هدف نهایی خود را برپایی یک حکومت اسلامی بر اساس تفسیر خاص خود از اسلام می‌داند.

مبارزه با حکومت‌های سکولار: تحریر الشام، حکومت‌های سکولار و دموکراتیک را تهدیدی برای اسلام می‌داند و به دنبال سرنگونی آن‌ها است. این گروه، حکومت بشار اسد را نیز به دلیل سکولار بودن و همکاری با غرب، هدف قرار داده است. اما معلوم نیست این گروه چگونه تحت حمایت سایر دولت های سکولار منطقه قرار دارد؟

گسترش نفوذ: تحریر الشام به دنبال گسترش نفوذ خود در منطقه و فراتر از آن است. این گروه با ایجاد شاخه‌هایی در کشورهای دیگر و همکاری با گروه‌های افراطی دیگر، تلاش می‌کند تا یک خلافت اسلامی جهانی را تشکیل دهد.

پیامدهای دخالت ترکیه در سوریه

دخالت ترکیه در سوریه پیامدهای گسترده‌ای داشته است که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- طولانی شدن جنگ: حمایت ترکیه از مخالفان دولت سوریه، به طولانی شدن جنگ در این کشور کمک کرده است.

۲- تقویت گروه‌های افراطی: برخی از گروه‌هایی که ترکیه از آن‌ها حمایت کرده است، به گروه‌های افراطی تبدیل شده‌اند.

۳- تنش با روسیه و ایران: حمایت ترکیه از مخالفان سوریه، تنش‌ها بین این کشور و روسیه و ایران را افزایش داده است.

۴- بحران پناهجویان: جنگ سوریه باعث شده است که میلیون‌ها نفر از مردم این کشور آواره شوند و به کشورهای همسایه، از جمله ترکیه، پناه ببرند.

نتیجه‌گیری

در پایان باید گفت که سیاست ترکیه در قبال سوریه، سیاستی پیچیده و چند وجهی است که تحت تأثیر عوامل داخلی و خارجی متعددی قرار دارد. این سیاست با وجود اهداف اعلام شده، مانند مبارزه با تروریسم و ایجاد منطقه امن، در عمل به طولانی شدن جنگ و تقویت گروه‌های افراطی کمک کرده است.