گروه بین الملل: حال و روز اقتصادی ترکیه، بحران زده و نا به سامان است و با وجود تکرار مکرر وعده های طلایی اردوغان، خبری از علاج واقعه نیست. تورم در ترکیه رکورد زده و گفته می شود، رقم ۵۲ درصدی اعلام شده توسط سازمان ملی آمار، حتی نصف رقم واقعی هم نیست. در نتیجه، بخش وسیعی از جامعه نگران هستند. تامین نیازهای اولیه برای مردم ترکیه بسیار دشوار شده و نظرسنجی ها نشان می دهد که میزان نگرانی و ترس از تورم، در حد نگرانی مردم کشورهایی همچون آرژانتین و پرو است.

رکورد شکنی ترس و نگرانی اقتصادی

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، اساساً چیزی به نام بحران اقتصادی را قبول ندارد و ادعا می کند که ترکیه با تمام سرعت در حال پیمودن مسیر توسعه است و به زودی، تمام اهداف سند بالادستی چشم انداز ۲۰۲۳ محقق می شود.

این در حالی است که بر اساس همان سند، قرار بود ترکیه در سال ۲۰۲۳ میلادی، صاحب یکی از ۱۰ اقتصاد برتر جهان باشد و حالا ترکیه به زور توانسته خود را بر رده بیست و یکم جهان نگه دارد!

اردوغان به سنت مشی سیاسی جنجالی و غوغامحور دو دهه اخیر خود، تلاش می کند تا با سخنرانی های آتشین و حماسی، به مردم اطمینان خاطر دهد، اما به تعبیر عوامانه، حنای او رنگی ندارد و واقعیت های عینی زندگی روزمره جامعه، نشان می دهد که برخلاف ادعای اردوغان، نه ترکیه در حال رسیدن به اهداف اقتصادی سند ۲۰۲۳ است و نه توطئه دشمنان خارجی و مزدوران داخلی، برای زمین زدن اقتصاد، صحت دارد. هر آن چه هست، ناکارآمدی سیاست های دولت است.

اردوغان، به تازگی در وصف مشکلات اقتصادی ترکیه، عبارتی به کار برده که خشم بسیاری از تحلیل گران اقتصادی را برانگیخته است. او درباره بحران اقتصادی ترکیه گفته است:«چیزی به نام بحران نداریم. ممکن است قدرت خرید مردم ما، اندکی کاهش یافته باشد. همین.»

اما نظرسنجی یک موسسه معتبر، نشان می دهد که اردوغان، یا از حال و روز مردم کشورش خبر ندارد، یا خودش را به ندیدن و نشنیدن می زند.

زمانی برای شکستن رکورد نگرانی

«موسسه پژوهشی اندیشه گلوبال» (Global ‘endişe’ araştırması) یک تحقیقات میدانی بسیار وسیع انجام داده که در واقع بخشی از یک پروژه میدانی است که در ۲۷ کشور اجرا شده است.

موسسه ایپسوس، در ۲۷ کشور جهان، درباره وضعیت اقتصاد، با جامعه هدف نزدیک به بیست هزار نفر انجام داده تا به این سوالات پاسخ دهد: مهم ترین دغدغه و نگرانی مردم چیست؟ ترجیح می دهید برای توصیف وضعیت اقتصادی کشور، بین دو گزینه خوب و بد، کدامیک را به کار ببرید؟

«موسسه پژوهشی اندیشه گلوبال» که این سفارش میدانی را برای ایپسوس اجرا کرده، نتیجه نهایی را به این شکل منتشر کرده است: مهمترین دغدغه مردم ترکیه اقتصاد است. ۸۲ درصد از پاسخ دهندگان معتقدند که وضعیت اقتصادی ترکیه، «بد» است. این در حالی است که میانگین انتخاب گزینه «بد» در ۲۶ کشور دیگر، ۶۵ درصد است. این تحقیق نشان می دهد که بزرگترین مشکل از دید مردم ترکیه، تورم و فقر است. در نظرسنجی مورخ آوریل ۲۰۲۲ میلادی، ۵۸ درصد از شهروندان ترکیه به این سوال که مهمترین نگرانی شما چیست، به تورم و فقر اشاره کردند. مقایسه ارقام، نشان می دهد که ترکیه پس از آرژانتین دومین کشوری است که بیشترین نگرانی های تورمی را دارد. شهروندان ترکیه چنان به «فقر و نابرابری درآمد» به عنوان مهمترین نگرانی اشاره می کنند که عملاً جایی برای فکر کردن به گزینه تجملی و لوکسی همچون محیط زیست نیست و تنها ۸ درصد از مردم به بحران آب و هوا اشاره کردند و این رکورد یکی از پایین ترین سطوح نگرانی در مورد بحران آب و هوا در جهان است.

بر اساس تحقیقات انجام شده با مصاحبه با مجموع ۱۹ هزار نفر در ۲۷ کشور بین ۲۵ مارس تا ۳ آوریل، ترکیه پنجمین کشوری است که مردم آن پس از آرژانتین، پرو، ژاپن و کلمبیا، بیشترین تصور را از وضعیت اقتصادی بد دارند.

در حالی که ۳۵ درصد از مردم در میانگین جهانی می گویند که اقتصاد کشورشان وضعیت خوبی دارد، این میزان در ترکیه تنها ۱۸ درصد است، به عنوان مثال، در آلمان که بر اساس ادعای اردوغان، به ترکیه حسادت می کند، ۵۴ درصد از مردم اعلام می کنند که اقتصاد در کشورشان وضعیت خوبی دارد. کمترین میزان استفاده از گزینه «بد» در مورد وضعیت اقتصادی کشور، مربوط به عربستان سعودی است که تنها در حد ۸ درصد است.

ترکیه در مسیر غلط

در نظرسنجی مزبور، پرسش مهم دیگری نیز طرح شده است: «به نظر شما آیا کشورتان در مسیر درستی حرکت می کند یا غلط؟» به طور متوسط جهانی، ۶۳ درصد از مردم، به این سؤال چنین پاسخی دادند: «ما در مسیر اشتباهی حرکت می کنیم.» اما مهم اینجاست که در ترکیه، این میزان بسیار بالاتر است. بر اساس پاسخ هایی که شرکت کنندگان ترکیه ای به این نظرسنجی داده اند، ۷۸ درصد از مردم فکر می کنند که کشور در مسیر اشتباهی پیش می رود. با این نسبت، پس از پرو، آرژانتین و کلمبیا، در بین ۲۷ کشور هدف ایپسوس، ترکیه بر رده چهارم کشورهایی ایستاده که شهروندانشان، اعتماد پایینی به شیوه مدیریت کشور دارند.

حالا شرایط دشوار اقتصادی ترکیه به گونه ای است که حتی تحلیل گران سیاسی طرفدار اردوغان نیز معتقدند که این وضعیت، به شکل جدی بر سرنوشت نامزدهای انتخابات آتی تاثیر می گذارد.

به عنوان مثال، عبدالقادر سلوی از تحلیل گران روزنامه حریت که ارتباط نزدیکی با شخص اردوغان دارد، اعلام کرده که تورم و بحران اقتصادی، مهم ترین و قدرتمندترین رقیب اردوغان در انتخابات سال ۲۰۲۳ میلادی است.

با این حساب، از حالا می توان چنین پیش بینی کرد که اگر در ماه های منتهی به سال ۲۰۲۳ میلادی، دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه نتواند کاری برای شکستن شاخ غول تورم و بیکاری انجام دهد، حتی بخش مهمی از محافظه کاران نیز حاضر نیستند به اردوغان و رفقای او رای دهند.