گروه سیاست: آذر قاسم لی، تحلیلگر آذربایجانی در گفتگو با کانال “آزاد سوز” گفت: الهام علی اف، رییس جمهوری آذربایجان به هیچ وجه مغلوب شدن و ضعیف شدن ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه در نتیجه جنگ اوکراین را نمی خواهد. زیرا، اگر عامل پوتین وجود نداشت، الهام علی اف تاکنون در حاکمیت جمهوری آذربایجان باقی نمی ماند.

آذر قاسم لی گفت اگر پوتین تضعیف شود، جایگاه روسیه را در جمهوری آذربایجان، کشورهای دیگری از جمله ترکیه و کشورهای غربی پر خواهند کرد و مطالباتی نظیر برگزاری انتخابات آزاد و دموکراتیک و گشایش سیاسی و… مطرح خواهند شد و طبعا  با تحقق این موارد، حفظ حاکمیت الهام علی اف امکان پذیر نخواهد بود. به همین علت، حاکمیت الهام علی اف خواهان این است که ولادیمیر پوتین در این منطقه عاملی قدرتمند باشد. البته، از طرفی دیگر نیز حاکمیت الهام علی اف نمی خواهد که حاکمیت ولادیمیر پوتین بیش از حد قدرتمند شود. با این وجود، گرفتار شدن ولادیمیر پوتین در شرایط کنونی که در اوکراین دارد، قطعا موجب نگرانی حاکمیت جمهوری آذربایجان نیز است و کاملا مشخص است که چشم حاکمیت جمهوری آذربایجان از وضعیت موجود خیلی ترسیده است.»

آذر قاسم لی گفت: «یک راه خروج ولادیمیر پوتین از وضعیت موجود در اوکراین این است که ائتلاف بزرگی برای حمایت از خود تشکیل دهد که تاکنون نتوانسته است این ائتلاف را تشکیل دهد و حتی کشوری مثل قزاقستان نیز با مشارکت نظامی در عملیات روسیه در اوکراین مخالفت کرده است و در میان اعضای سازمان امنیت دستجمعی، فقط قرقیزستان که کشوری کاملا ضعیف است، از روسیه اعلام حمایت کرده است و موضع ارمنستان، دیگر عضو این سازمان نیز نامعلوم است. احتمالا تماس تلفنی ولادیمیر پوتین، با الهام علی اف در روز یکشنبه ۲۷ فوریه نیز به این منظور بوده است که جمهوری آذربایجان نیز در ائتلاف حمایت از روسیه مشارکت کند. اما، اگر الهام علی اف بطور آشکار قرار داشتنش در کنار پوتین در حمله به اوکراین را اعلام کند، به مثابه این است که با طپانچه به مغز خود شلیک می کند. به همین علت، الهام علی اف تلاش می کند که با هر دو طرف فاصله خود را حفظ کند. به همین علتها، از یک طرف بیانیه اتحاد با روسیه را امضاء کرد که بیانیه ای عادی نیست و در آنجا تصریح شده است که هر دو کشور در سیاست خارجی خط واحدی را اتخاذ خواهند کرد و در مسایل بین المللی موضع یکسانی خواهند داشت. یعنی در شرایط کنونی که روسیه اوکراین را اشغال می کند، الهام علی اف باید مطابق با آن بیانیه باید از ولادیمیر پوتین حمایت کند. اما، در عمل الهام علی اف نمی تواند این کار را بکند و به همین علت، الهام علی اف نمی تواند در سیاست خارجی، آزادی عمل داشته باشد. به همین علت است که حاکمیت الهام علی اف نمی تواند از مردم اوکراین نیز حمایت کند. مشاهده می کنید که برغم حضور صدها نفر از مردم باکو در مقابل سفارت اوکراین در باکو برای اعلام حمایت از اوکراین ، باکو هیچ گونه اعلام حمایتی نکرده است. اگر رژیم سرکوب در جمهوری آذربایجان وجود نداشت و مکان بزرگی برای اعلام حمایت از اوکراین در باکو اختصاص می یافت، هزاران نفر از مردم جمهوری آذربایجان در آنجا حاضر می شدند. اما، حاکمیت تلاش کرد که افراد کمی حضور یابند و در عین حال نیز نتوانست که بطور کامل از آن جلوگیری بکند. »

در پاسخ به این سوال که “روسیه نیروهای نظامی خود را در قراباغ کوهستانی جمهوری آذربایجان نیز مستقر کرده است، ولی چرا مردم جمهوری آذربایجان به این موضوع واکنشی مثل اعتراض روز یکشنبه در باکو به عملیات نظامی روسیه در اوکراین نشان نداد و اعتراض نکرد؟!» ، آذر قاسم لی گفت: «باید توجه کرد که حضور نظامی روسیه در قراباغ کوهستانی با آنکه در عمل، اقدامی اشغالگرانه است، بطور ظاهری و رسمی اشغالگری محسوب نمی شود. زیرا، الهام علی اف که رییس جمهوری آذربایجان است، این اقدام را امضاء کرده است و با امضای خود نیروهای روسیه را دعوت کرده است. البته، این نیز درست که رییس جمهوری آذربایجان مساله استقرار نیروهای روسیه در قراباغ کوهستانی را به مذاکره اجتماعی نگذاشت و مخفیانه عمل کرد و در ساعت سه نیمه شب آن را اعلام کرد و مردم را فریب داد. مساله دیگر نیز این است که یک رژیم سرکوبگر در جمهوری آذربایجان شکل گرفته است و مردم نمی توانند به این رژیم اعتراض کنند. زیرا، احساس خوف و ترس وجود دارد. اگر مردم بتوانند از این احساس خوف و ترس خلاص شوند، در جمهوری آذربایجان تحول روی خواهد داد. به همین علت، تحولات جاری در اوکراین برای همه ما این درس را می دهد که نباید ترسید و باید شجاعت داشت و ایستادگی کرد.»

آذر قاسم لی گفت: «نخستین تاثیر وقایع اوکراین بر روی کشورهای قفقاز جنوبی خواهد بود. البته، وضعیت موجود در گرجستان خیلی بهتر از وضعیت در جمهوری آذربایجان و ارمنستان است. سپس وضعیت دموکراسی و حقوق انسانی در ارمنستان بهتر از جمهوری آذربایجان است. وضعیت دموکراسی و حقوق بشر در جمهوری آذربایجان خیلی خراب است.  در حوزه شوروی سابق از نظر دموکراسی و حقوق بشر ، مثلث پوتین – لوکاشنکو – الهام علی اف وجود دارد که می توان به نوعی توکایف، رییس جمهوری قزاقستان را نیز به آنها اضافه کرد. از نظر تاثیرپذیری از تحولات اوکراین، وضعیت کشورهای آسیای میانه تا حدی متفاوت و جداست.  زیرا، این کشورها دور از اروپا قرار دارند و در خیلی از طرح های اروپا شرکت ندارند و امضای توافق مشارکت با اتحادیه اروپا به آنها پیشنهاد نشده است و عضو شورای اروپا نیستند و… اما، کشورهای قفقاز جنوبی در تمامی این طرح های اتحادیه اروپا حضور دارند.  در میان کشورهایی که از تحولات اوکراین در وهله نخست تاثیر خواهند پذیرفت، بلاروس و جمهوری آذربایجان نخستین نامزدها هستند. »

آذر قاسم لی گفت: «یک راه خلاصی دیگر ولادیمیر پوتین بجز تشکیل ائتلاف حمایت از روسیه، تهدید به استفاده از سلاح اتمی است. اما، حتی استفاده از سلاح اتمی نیز چه تاثیری می تواند داشته باشد؟ استفاده روسیه از سلاح اتمی علیه اوکراین، در واقع به معنای این است که ولادیمیر پوتین با استفاده از سلاح اتمی در اوکراین، کشور خودش روسیه را نیز ویران خواهد کرد. زیرا تاثیرات تشعشات اتمی به خود روسیه سرایت خواهد کرد. به همین علت، استفاده از سلاح اتمی در اوکراین دشوار است و به همین خاطر وضعیت پوتین در اوکراین خیلی بد است و در واقع مفری برای آن مشاهده نمی شود. احتمال می دهم که در داخل روسیه ، حرکت براندازی علیه پوتین صورت خواهد گرفت. یعنی نخبگان نظامی و سرمایه داران روسیه متحد خواهند شد و حاکمیت ولادیمیر پوتین را سرنگون خواهند کرد. فرایندها در روسیه به این سمت جریان دارد. تحریم های اروپا علیه نخبگان روسیه نیز با همین منظور طراحی شده است. از  جمله، صدور روادید برای خانواده ها و فرزندان سرمایه داران روسیه را متوقف کرده اند، آسمان اروپا را به روی روسیه بسته اند، علیه تمامی شرکت های بزرگ روسیه تحریم وضع کرده اند، از تمامی نظام های مدنی خارج کرده اند و بانک های بزرگ روسیه را تحریم کرده اند و اگر ببینند تحریم بانک های کوچک نیز لازم است، این بانک ها را هم تحریم خواهند کرد، ۶۴۰ میلیارد دلار ذخایر روسیه در اروپا را توقیف کرده اند. هدف این تحریم ها این است که در داخل روسیه، در داخل نخبگان سیاسی و اقتصادی حرکتی برای برانداختن پوتین شکل بگیرد. همچنین باید توجه داشت که در روسیه صدها هزار شرکت وجود دارد که همگی آن شرکت ها نیز به ثروتمندان بزرگ تعلق ندارد و اکنون آن شرکت ها قادر به فعالیت عادی روزمره خود نیستند و قادر به نقل و انتقال پول و فروش کالاهای خود  نخواهند بود. این نیز به معنای آن است که این وضعیت در سطوح پایین جامعه نیز حرکتی برای براندازی پوتین در روسیه شکل خواهد گرفت. اینکه در چه مدت زمانی این تحولات شکل خواهد گرفت، مشخص نیست، ولی از هم اکنون مشاهده می شود که این تحولات در روسیه سرعت زیادی دارد.»

این تحلیلگر آذربایجانی گفت : « نیروهای روسیه طی چهار روز گذشته حتی یک شهر بزرگ را نیز نتوانسته اند بطور کامل اشغال کنند. این نیز دو علت دارد؛ اول اینکه مردم اوکراین شجاعت خیلی بالایی از خود نشان می دهند و به واقع ملت بودن و مستقل بودن و عزم خود را برای حفظ استقلال به کل دنیا به نمایش گذاشته اند و به همین علت است که در کل دنیا نیز صداهای اعتراض به روسیه شنیده می شود. در نتیجه همین وضعیت است که دولت های غربی و اروپایی درباره کمک نظامی به اوکراین و تحریم های مرگ آور روسیه تصمیمات جدی گرفته اند که این نیز عامل دوم شکست روسیه است و علت اصلی تمامی اینها، مقاومت مردم اوکراین است. در مقابل، روس ها و نیروهای نظامی روسیه اصلا نمی دانند که برای چه به اوکراین آمده اند؟! روسیه، جوانانی را برای تمرینات نظامی آورده است که اصلا انگیزه ای ندارند و اصلا نمی دانند برای چه به این جنگ آمده اند. روسیه همچنین چچنی ها را اعزام کرده است که آنها نیز انگیزه واقعی ندارند و حتی از سخنان رمضان قدیروف، رییس جمهوری خودمختار چچن نیز می شد این را فهمید. علت دوم ناتوانی ارتش روسیه نیز این است که تجهیزات این ارتش خیلی کهنه است و در مقایسه با فناوری تجهیزات نظامی اوکراین قابل قیاس نیست. زیرا، طی هشت سال اخیر، آمریکا و ناتو  ارتش اوکراین را با تجهیزات جدید مسلح کرده اند و طی دو هفته اخیر نیز بطور خیلی متمرکزی این تسلیح سرعت گرفت و تسلیحات خیلی پیشرفته به اوکراین داده شد. به نحوی که اکنون تسلیحات قدیمی شوروی با تسلیحات نسل پنجم در اوکراین رویارو قرار گرفته اند. به نحوی که برغم اینکه شمار تسلیحات و هواپیماها و تانک ها و نیروی انسانی نظامی روسیه ۱۰ یا شاید ۲۰ برابر اوکراین است، اما انگیزه  اوکراینی ها و تسلیحات پیشرفته آنها نتیجه جنگ را تعیین می کند. به همین علت، انتظار نمی رود در مذاکراتی که میان روسیه و اوکراین در بلاروس جریان دارد، اوکراینی ها عقب نشینی کنند. البته، طرف اوکراینی تلاش خواهد کرد که روند مذاکرات را طولانی کند تا در این فرصت بتواند جراحت های خود را مداوا کند. در این فرصت، ناتو نیز امکان خواهد یافت که تجهیزات جدیدتری به اوکراین بیاورد.»