امروز برابر با روز جهانی زبان مادری است. درباره‌ی این روز در آذربایجان ذکر چند نکته ضروری است؛ روزی که در سال‌های گذشته همواره مورد بحث و جدل بوده است.

یکم: آذربایجان از منظر ژئوپلتیکی دارای جایگاه خاصی است که باعث رفت و آمد اقوام و ملل مختلف در هزاران سال قبل بوده است. همین مطلب باعث می‌شد که همواره چندین زبان در این منطقه صحبت می‌شد! روزگاری زبان مادی در کنار زبان‌های اقوام دیگری چون ماننایی‌ها، اورارتوها و… رایج بود. زمانی زبان پارسی در کنار زبان پهلوی، ارمنی و… رایج بود و امروزه زبان ترکی آذری در کنار زبان پارسی، ارمنی، کردی و… در این منطقه رایج است.

دوم: زبان فارسی دست کم از ۱۴۰۰ سال قبل در آذربایجان زبان رسمی، ملی و ادبی بوده و مردم آذربایجان بیشترین نقش را در گسترش و تحکیم این زبان به ویژه در طول قرون سوم تا دهم هجری بر عهده داشتند. وجود مقبره الشعرایی که بیش از ۴۰۰ شاعر پارسی گوی در آن مدفون هستند، گواهی متقن بر این ادعاست!

سوم: زبان ترکی از قرن ۷۰۰ و با حضور سلجوقیان و بعدها با تداوم حکومت ترکمانان و… وارد آذربایجان شده، و در ۷۰۰ سال گذشته با فرهنگ مردم عجین گردیده است. حاصل این حضور ۷۰۰ ساله زبانی است ترکیبی از زبان پیشین آذربایجان و ترکی وارداتی!

چهارم: در چند قرن گذشته حول این زبانِ ترکیبی، فرهنگ و ادبیاتی شکل گرفته است که حمایت و حفاظت از آن باید توسط نهادهای دولتی انجام شود. چون همین ترکی آذربایجانی اینک زبان مادری بیش از ۱۴ میلیون ایرانی است.

پنجم: زبان ترکی آذربایجانی باید از شر زبان‌های ترکی دیگر محفوظ بماند. چون در صورت تهاجم این زبان‌ها، قطعا ارتباط ادبی مردم آذربایجان با اشعار ترکی آذربایجانی که در ۴۰۰ سال گذشته در آذربایجان خلق شده است، قطع می‌شود. به عنوان نمونه اشعار ترکی فضولی، استاد شهریار و… را مردم بدون کمک گرفتن از لغت نامه می‌توانند بخوانند! اما قطعا برای خواندن «دده قورقود» باید لغت نامه داشته باشند!! این نشان می‌دهد که دده قورقود هیچ ارتباط زبانی و فرهنگی با مردم آذربایجان نداشته و نخواهداشت!!

ششم: سایر زبان های موجود در آذربایجان از جمله زبان تاتی، کردی، ارمنی و… هم باید حفظ و صیانت شوند.