گروه تاریخ: بر پیشانی کوه بلندی از سلسله کوه‌های شمال شهرستان سراب در آذربایجان شرقی، کتیبه‌ای اورارتویی نقر شده است که در زبان محلی به «رازلیق» مشهور است. مرتضی راوندی، تاریخ‌نگار و پژوهشگر در صفحات ۱۵۹ و ۱۶۰ از کتاب تاریخ اجتماعی ایران می‌نویسد: «از نقطه نظر گستره‌ی جغرافیایی، این تمدن در اطراف دریاچه‌ی ارومیه، دریاچه‌ی وان، سرزمین کوهستانی ارمنستان و ناحیه‌ی آناتولی شرقی ترکیه امروزی قرار داشته ‌است. مردم اورارتو از نیاکان گرجی‌ها و ارمنی‌های باستان منطقه بوده‌اند و از حدود سال ۸۶۰ تا ۶۰۰ پیش از میلاد بر این منطقه حکمرانی داشته‌اند.» راوندی در همان کتاب درباره‌ی زبان اورارتویی‌ها می‌نویسد: «زبان اورارتو احتمالاً از زبان‌های هورانی بوده (که از زبان‌های مرده، قفقازی هستند) و نزدیکترین زبان مدرن به آنها، زبان گرجی است»

اصطلاح اورارتو، ریشه‌ای آشوری یا میان رودانی دارد. اصل این اصطلاح، «آرا – لوت» بوده و اکنون آرارات واژه‌ی جایگزین آن است. شلمنسر یکم پادشاه آشور – ۱۲۶۳–۱۲۴۳ پیش از میلاد – پیکاری را گزارش کرده‌ است که در آن سرزمین «اوروآتری» به زیر فرمان او درآمده بود. شلمنسر یکم اورارتو را یک منطقه‌ی جغرافیایی یاد کرده نه یک پادشاهی، و هشت سرزمین را درون اورارتو نام می‌برد. در زمان لشکرکشی‌های پادشاه آشوری این سرزمین‌ها از هم جدا بوده‌اند و در آن زمان شاه اورارتو بیاینلی نام داشته ‌است.

دانشمندان باور دارند که اورارتو گونه‌ی اکدی نام ارارات در کتاب عهد عتیق می‌باشد. کوه‌های آرارات نیز از نواحی باستانی اورارتو و نزدیک به ۱۲۰ کیلومتر دورتر از شمال پایتخت پیشین اورارتو قرار داشت. افزون بر این که آن‌ها همان کوه‌های مشهور کتاب مقدس می‌باشند، نام آرارات نام یک پادشاهی در «یرمیه» است که منائیان واشکناز به آن اشاره کرده‌اند.

در سنگ نبشته‌ی سه زبانی بیستون که سال ۵۲۱ پیش از میلاد به فرمان داریوش بزرگ  نقر شده ‌است، این کشور را به زبان بابلی، اورارتو نوشته‌اند. شوبریا بخشی از اتحاد اورارتویی بود که پس از زمانی به بخشی گفته می‌شد که در منطقه‌ای به نام اورمی قرار داشت. هرودوت  تاریخدان یونانی آنان را آلارودیان نامیده و از آنان، جزو سپاهیان خشایارشاه در لشکرکشی به یونان نام می‌برد.