گروه سیاسی: ترکیه، کشوری چند قومیتی با سابقه‌ی تاریخی پیچیده است و موضوع برخورد با اقوام و حقوق آنها همواره با چالش‌های فراوانی مواجه بوده است. در طول تاریخ، اقوام مختلفی در این سرزمین زندگی می‌کردند و هر کدام فرهنگ و هویت خاص خود را داشتند. اما حکومت‌های مختلف در سرزمین آناتولی، رویکردهای متفاوتی به موضوع اقلیت‌ها و اقوام ساکن در این کشور داشتند. در این مطلب تلاش شده است تا به صورت خلاصه به این موضوع پرداخته شود. 

دوران عثمانی

در دوران امپراتوری عثمانی، اقلیت‌های مختلف از جمله مسلمانان غیرترک، یهودیان و مسیحیان در این سرزمین زندگی می‌کردند. هر کدام از این اقلیت‌ها دارای حقوق و آزادی‌های خاص خود بودند و می‌توانستند به دین و آداب و رسوم خود عمل کنند. حتی در اواخر دوران عثمانی، سیاستی با نام «میلت» به کار گرفته شد که بر اساس آن، هر کدام از اقلیت‌ها به عنوان یک ملت جداگانه با حقوق و تعهدات خاص خود شناخته می‌شدند. این سیاست، تا حدی به حفظ تنوع فرهنگی در امپراتوری عثمانی کمک کرد. اما این پایان کار اقوام در سرزمین آناتولی نبود و با سربرآوردن جمهوری ترکیه اوضاع به ضرر این عده رقم خورد!

دوران جمهوری ترکیه

پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی و تاسیس جمهوری ترکیه در سال ۱۹۲۳، مصطفی کمال آتاترک، بنیانگذار این جمهوری، بر ایجاد یک ملت واحد و یکپارچه تاکید کرد. او سیاست‌های مختلفی را برای ایجاد یک ملت واحد به کار گرفت که از جمله آنها می‌توان به جدایی دین از سیاست، تمرکز بر هویت ملی ترکی و سرکوب گرایش‌های قومیتی اشاره کرد.

در دوران آتاترک، اقلیت‌ها با محدودیت‌هایی در زمینه‌های مختلف از جمله زبان، آموزش و فرهنگ روبرو بودند. این سیاست‌ها نارضایتی برخی از اقلیت‌ها را به دنبال داشت.

دوران پس از آتاترک

در دوران پس از آتاترک، شاهد تغییراتی در سیاست‌های قومی دولت‌های مختلف ترکیه بوده‌ایم. در این دوره، تا حدی از محدودیت‌های اعمال شده بر اقلیت‌ها کاسته شده و حقوق و آزادی‌های آنها افزایش یافته است. اما با وجود این تغییرات، هنوز هم چالش‌هایی در زمینه برخورد با اقوام در ترکیه وجود دارد. برخی از اقلیت‌ها همچنان با تبعیض و نابرابری روبرو هستند و خواستار به رسمیت شناخته شدن بیشتر هویت و فرهنگ خود هستند.

مثال‌هایی از برخورد با اقوام در ترکیه

کردها: کردها بزرگترین اقلیت قومی در ترکیه هستند و حدود ۲۰ درصد از جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند. در طول تاریخ، کردها در ترکیه با سرکوب و تبعیض روبرو بوده‌اند. در سال‌های اخیر، شاهد درگیری‌های خشونت‌آمیز بین دولت ترکیه و گروه‌های جدایی‌طلب کرد بوده‌ایم.

در سال‌های اخیر، شاهد افزایش محدودیت‌ها برای کردها در ترکیه بوده‌ایم. به عنوان مثال، دولت ترکیه، فعالیت حزب کردی HDP را محدود کرده و بسیاری از فعالان کرد را بازداشت کرده است.

علویان: علویان دومین اقلیت بزرگ در ترکیه هستند و حدود ۱۵ درصد از جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند. علویان در طول تاریخ با تبعیض مذهبی روبرو بوده‌اند. در سال‌های اخیر، شاهد افزایش تنش بین علویان و دولت ترکیه بوده‌ایم. در سال ۲۰۲۳، تنش‌ها بین علویان و دولت ترکیه به دنبال اظهارات رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور این کشور، افزایش یافت. اردوغان، علویان را به «انحراف از اسلام» متهم کرده بود.

ارمنی‌ها: ارمنی‌ها یکی از قدیمی‌ترین اقلیت‌های ترکیه هستند. در سال ۱۹۱۵، در جریان نسل‌کشی ارمنی‌ها، بیش از یک میلیون ارمنی کشته شدند. اما دولت ترکیه تا به امروز از به رسمیت شناختن نسل‌کشی ارمنی‌ها خودداری کرده است.

مسئله پناهجویان سوری: ترکیه میزبان میلیون‌ها پناهجوی سوری است. حضور این پناهجویان، چالش‌های جدیدی را برای دولت ترکیه به وجود آورده است. برخی از مردم ترکیه، نسبت به پناهجویان سوری احساس نارضایتی دارند و آنها را عامل افزایش مشکلات اقتصادی و اجتماعی در کشور می‌دانند. اما مردم ترکیه هنوز درست نمی‌دانند که یکی از عوامل آواره شدن این پناهجویان، سیاست های دولت اردوغان در حمایت از داعش بوده است.

چالش‌های موجود

تبعیض و نابرابری: اقلیت‌ها در ترکیه، با تبعیض و نابرابری در زمینه‌های مختلف از جمله اشتغال، آموزش و دسترسی به خدمات دولتی روبرو هستند. این امر به خصوص در سال‌های اخیر نارضایتی و خشم آنها را به دنبال داشته است.

ناهم‌خوانی با هویت: برخی از اقلیت‌ها، به خصوص کردها و علویان، احساس می‌کنند که هویت و فرهنگ آنها توسط دولت ترکیه به رسمیت شناخته نمی‌شود. این امر، به افزایش تنش‌ها و گرایش‌های جدایی‌طلبانه در میان آنها دامن زده است.

عدم حل و فصل مسائل تاریخی: مسائلی مانند نسل‌کشی ارمنی‌ها و سرکوب کردها، همچنان موضوعاتی حل نشده در ترکیه هستند. عدم حل و فصل این مسائل، مانعی بر سر راه آشتی و وحدت ملی در این کشور به شمار می‌رود.

ریشه‌های عمیق تاریخی

به طور کلی باید گفت که چالش‌های موجود در زمینه برخورد با اقوام در ترکیه، ریشه در تاریخ این کشور دارد؛ سیاست‌های دوران عثمانی و همچنین سیاست‌های آتاترک، در شکل‌گیری این چالش‌ها نقش داشته‌اند. و ترکیه برای حل و فصل چالش‌های موجود در زمینه برخورد با اقوام، به گفتگوی ملی و یافتن راه حل‌های عادلانه و پایدار نیاز دارد. در این ارتباط جامعه مدنی می‌تواند در زمینه ارتقای آگاهی عمومی و ترویج صلح و آشتی بین اقوام مختلف در ترکیه نقش مهمی ایفا کند.