گروه گزارش:تحریر الشام که این روزها با حمایت مالی و نظامی برخی کشورها از جمله ترکیه به تمامیت ارضی سوریه حمله و بخش هایی از این کشور تاریخی را اشغال کرده است، گروهی جهادی است که ریشه در جبهه النصره، شاخه القاعده در سوریه دارد. این گروه پس از اعلام بیعت با القاعده و جدایی از آن، نام خود را به هیئت تحریر الشام تغییر و بعدها به تحریر الشام تغییر نام داد.

این گروه در اوایل بحران سوریه به عنوان یک گروه جهادی وابسته به القاعده شکل گرفت و با حمایت مالی و لجستیکی القاعده، فعالیت‌های نظامی خود را علیه دولت سوریه آغاز کرد. در سال ۲۰۱۶، جبهه النصره به طور رسمی بیعت خود با القاعده را قطع و نام خود را به هیئت تحریر الشام تغییر داد. این اقدام با هدف کسب مشروعیت بیشتر و جذب نیرو‌های جدید انجام شد.

تحریر الشام پیش از حمله اخیر خود به خاک سوریه و اشغال برخی شهرها از جمله حلب، یکی از قدرتمندترین گروه‌های مسلح در استان ادلب سوریه بود که کنترل بخش بزرگی از این استان را در دست داشت.

اهداف و ایدئولوژی

آن چه که از سخنان سرکردگان این گروه برمی‌آید، در پی تشکیل تحریر الشام اهدافی وجود دارد. از جمله؛

۱- برپایی خلافت اسلامی: مانند بسیاری از گروه‌های جهادی دیگر، تحریر الشام نیز هدف نهایی خود را برپایی حکومت اسلامی در منطقه می‌داند. البته اداره‌ی این خلافت بر اساس تفسیر خاص آنها از دین اسلام خواهد بود.

۲- مبارزه با دولت سوریه: این گروه دولت سوریه را به عنوان یک رژیم طاغوتی و سکولار می‌داند و با آن به شدت مخالف است.

۳- مقابله با نیروهای دموکراتیک سوریه: تحریر الشام با نیروهای دموکراتیک سوریه (کردهای سوریه) که مورد حمایت آمریکا هستند، نیز به شدت درگیر است.

اما در پس پرده‌ی این گروه جهادی که آرمان خود را ایجاد حکومت اسلامی تعریف کرده است باید دنبال ردپایی از ارتباط آنها با تروریسم و دولت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای نیز گشت. در این خصوص باید گفت که تحریر الشام به دلیل ارتباط با القاعده و ایدئولوژی افراطی خود، به عنوان یک گروه تروریستی شناخته می‌شود. این گروه متهم به نقض گسترده‌ی حقوق بشر، از جمله کشتار غیرنظامیان، اعدام‌ها، و شکنجه شده است. و در نهایت باید گفت که فعالیت‌های تحریر الشام، ثبات و امنیت منطقه را به خطر انداخته است.

تاکتیک‌های نظامی و رویکردها

تحریر الشام از تاکتیک‌های چریکی مانند کمین، انفجار بمب، و عملیات‌های تروریستی استفاده و برای مقابله با حملات هوایی و زمینی از تونل‌ها و سنگرهای زیرزمینی استفاده می‌کند. تحریر الشام با همکاری مالی و نظامی برخی کشورهای منطقه موفق شده است تعداد زیادی از جنگجویان خارجی را از کشورهای مختلف به سوریه جذب کند.

تأثیر تحریر الشام بر منطقه

اوضاع این روزهای غرب آسیا که شاهد آرامشی هر چند اندک بعد از اعلام آتش بس موقت در لبنان بود، با حمله‌ی این گروه تروریستی به بخش‌هایی از سوریه دوباره بحرانی شده است.

فعالیت‌های تحریر الشام و اشغال بخشی از سوریه روند صلح در این کشور را با چالش جدی مواجه کرده و باعث تداوم جنگ و ناامنی در این کشور شده است. این ناآرامی‌ها مختص سوریه نبوده و اوضاع در کشورهای منطقه از جمله عراق را هم ناآرام کرده است. به طوری که بخش زیادی از نیروهای نظامی عراق در سمت مرزهای خود با سوریه مستقر و آنها را با یادآوری وقایع تلخ هجوم القاعده به عراق، آماده‌ی هر گونه مداخله‌ای کرده است.

فعالیت‌های تحریر الشام که پیش از این باعث آواره شدن میلیون‌ها نفر از مردم سوریه شده بود، با وقایع اخیر می‌توان گفت که بحران پناهجویان را در منطقه تشدید کرده است.

تحریر الشام همچنین از طریق کنترل مناطق تحت اشغال خود، به قاچاق مواد مخدر و انسان می‌پردازد و از این طریق درآمد کسب می‌کند.

چالش‌های پیش روی تحریر الشام

هر چند حمایت‌های خارجی از این گروه در سال‌های اخیر کاهش و به چند کشور منطقه‌ای مختص شده است، اما همین مقدار کمک‌ها در کنار پولی که از قاچاق مواد مخدر و انسان به دست آورده است، باعث شده تا تحریر الشام خود را درگیر جنگ طولانی و فرسایشی با نیروهای دولتی سوریه و متحدان آن کند.

این جنگ‌ها از یک سو و اختلافات داخلی بر سر رهبری و ایدئولوژی از سوی دیگر در کنار تحریم‌های بین‌المللی به شدت این گروه را تضعیف کرده است. کارشناسان منطقه‌ای این احتمال را می‌دهند که در پی حمله‌ی تحریر الشام به بخش‌هایی از سوریه که به اشغال شهرهایی چون حلب منجر شد، حضور روسیه و کمک به ارتش سوریه، و حضور نیروهای کمکی برخی کشورهای همسایه در صورت لزوم، این گروه قلع قمع شده و چیزی جز نابودی در انتظارشان نباشد!