گروه گزارش/ شیوا صفری: مشکلات فرهنگی اقوام مختلف در ترکیه، ریشه در تاریخ طولانی و پیچیده‌ای دارد که به سیاست‌های دولت مرکزی و تعاملات تاریخی میان اقوام مختلف در ترکیه بازمی‌گردد. این مشکلات، عمیق‌تر از یک مسئله قومی بوده و ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی گسترده‌ای دارد.

مهم‌ترین چالش‌ها و دلایل مشکلات کردها در ترکیه
کُردها را باید بزرگترین قوم در ترکیه بعد از ترک‌ها دانست. به طوری که در برآورد مؤسسه آمار «ترک استات» که در سال ۲۰۱۲ انجام یافت، جمعیت کردهای ترکیه بیش از ۳۲ میلیون نفر (۳۲٬۶۹۱٬۸۲۴) و بیش از چهل درصد از جمعیت ۷۴٬۷۰۰٬۰۰۰ نفری ترکیه را تشکیل می‌داد. همچنین بر طبق منابع سازمان سیا در سال ۲۰۰۸ میلادی، بافت قومیتی ترکیه، شامل ۴۵ درصد ترک، ۴۳ درصد کُرد و ۱۲ درصد مابقی اقوام بودند. اما در چند دهه‌ی اخیر بسیاری از شهرهای کردستان ترکیه به علت نارضایتی مردم کُرد از وضعیت موجود، صحنه آشوب و درگیری بوده‌ است و احزابی مانند پ‌ک‌ک خواهان خودمختاری مناطق کردنشین در ترکیه می‌باشند.
نارضایتی‌های مردم کُرد از سیاست‌های آنکارا باعث شده است تا در چند دهه‌ی اخیر بسیاری از کردهای ترکیه به استانبول مهاجرت بکنند بگونه‌ای که استانبول به بزرگ‌ترین شهر کردنشین ترکیه مبدل و طبق تخمین‌ها نزدیک به ۹ میلیون نفر از شهروندان این شهر را کُردها تشکیل می‌دهند.
اما این نارضایتی‌ها از چه چیزی سرچشمه می‌گیرند؟ در ادامه به صورت فهرست وار به برخی از آنها اشاره شده است:
۱- انکار هویت و زبان: به مدت طولانی، دولت ترکیه وجود هویت کردی و زبان کردی را به رسمیت نشناخته و استفاده از آن را محدود کرده است. این سیاست، منجر به سرکوب فرهنگی و احساس بیگانگی در میان کردها شده است.
۲- تبعیض سیستماتیک: کردها به طور تاریخی از دسترسی برابر به منابع، فرصت‌های شغلی، خدمات عمومی و حتی آموزش محروم بوده‌اند. این تبعیض، شکاف عمیقی میان کُردها و سایر گروه‌های قومی ایجاد کرده و باعث ایجاد احساس محرومیت و نارضایتی در میان کردها شده است.
۳- درگیری‌های مسلحانه: درگیری‌های مسلحانه طولانی‌مدت میان حزب کارگران کردستان (PKK) و دولت ترکیه، باعث آواره شدن هزاران نفر، تخریب زیرساخت‌ها و ایجاد جو ناامنی در مناطق کردنشین شده است. این درگیری‌ها، اعتماد میان کردها و دولت را از بین برده و به تشدید مشکلات موجود دامن زده است.
۴- تغییر بافت جمعیتی مناطق کردنشین: با سیاست‌های مهاجرتی دولت ترکیه، بسیاری از ترک‌ها به مناطق کردنشین مهاجرت کرده‌اند که این امر به تغییر بافت جمعیتی این مناطق و تضعیف هویت کردی منجر شده است.
۵- محدودیت‌های سیاسی:کردها در عرصه سیاست نیز با محدودیت‌های فراوانی روبرو بوده‌اند. احزاب کردی به طور مکرر با بسته شدن و ممنوعیت فعالیت مواجه شده‌اند و نمایندگان کرد در پارلمان نیز تحت فشار و محدودیت قرار داشته‌اند.
اما این رفتارهای دولت مرکزی عواقب و مشکلات بسیار گسترده و پیچیده‌ای را برای امروز و آینده کشور مسلمان ترکیه رقم زده است که به برخی از آنها اشاره خواهد شد:
الف- احساس تبعیض و نارضایتی: این مشکلات، احساس تبعیض و نارضایتی عمیقی را در میان کردها ایجاد کرده و به تقویت احساسات جدایی‌طلبی منجر شده است.
ب- ضعف توسعه مناطق کردنشین: به دلیل تبعیض و سرمایه‌گذاری کم در مناطق کردنشین، این مناطق از نظر توسعه اقتصادی و اجتماعی از سایر مناطق ترکیه عقب مانده‌اند.
پ- بی‌ثباتی و ناامنی: درگیری‌های مسلحانه و مشکلات سیاسی، باعث بی‌ثباتی و ناامنی در مناطق کردنشین شده و سرمایه‌گذاری در این مناطق را کاهش داده است.
ت- تشدید شکاف اجتماعی: این مشکلات، شکاف اجتماعی میان کردها و سایر گروه‌های قومی در ترکیه را عمیق‌تر کرده و به ایجاد تنش‌های اجتماعی و سیاسی دامن زده است.
در نهایت باید گفته شود که مشکلات فرهنگی اقوام مختلف در ترکیه به خصوص کُردها که بخش زیادی از جمعیت ۹۰ میلیونی ترکیه را تشکیل می‌دهند، چالشی پیچیده و چند وجهی است که نیازمند رویکردی جامع و طولانی‌مدت است. حل این مشکلات مستلزم تغییر در سیاست‌های دولت ترکیه، ایجاد فضای گفت‌وگو و تفاهم میان کردها و سایر گروه‌های قومی و همچنین همکاری بین‌المللی است.