گروه فرهنگ و ادب: یکی از پدیده های شگفت آور که ریشه در چند دهه ی اخیر دارد، معرفی نوع خاصی لباس به‌عنوان پوشش دیرین و سنتی مردان استان آذربایجان، و نیز رقص سنتی مردمان قفقاز به‌عنوان رقص سنتی مردم شمالغرب ایران می باشد.

این موضوع به‌تدریج و با استفاده از عدم آگاهی مردم و نیز عدم اطلاع رسانی لازم و سهل انگاری از سوی مورخین و محقیق این حوزه چنان در لایه های مختلف جامعه نفوذ کرده و جا افتاده است، که هم اکنون به‌عنوان حقیقتی تاریخی و فرهنگی از آن یاد می شود!

با بررسی آثار نقاشی و نیز عکس های بر جای مانده از دوران صفویان و افشاریان و قاجاریان که در حوزه‌ی هنری آذربایجان خلق شده است، هیچ‌گونه نشانه ای از نوع پوشش یاد‌شده را نمی توان یافت. خوشبختانه اولین نسل از دوربین های عکاسی همزمان با شهر تهران، به شهر تبریز به عنوان ولیعهد‌نشین حکومت قاجار نیز وارد شد و امروزه عکس های تاریخی پرشماری از بزرگان و مردم عادی آذربایجان در دست داریم و به‌جز نیروهای قزاق و منسوبین این نیرو نمی توانیم این نوع پوشش را بر تن بزرگان و مردم آذربایجان مشاهده کنیم.

متاسفانه پیروی کورکورانه‌ی برخی از افراد و محافل فرهنگی و هنری آذربایجان در چند دهه‌ی اخیر از هویت سازی‌های جعلی و رنگارنگ محافل بادکوبه‌ای باعث تحریف و کج‌روی‌های آشکاری در معرفی تاریخ و فولکلور دیرینه ی آذربایجان شده است. ستارخان و باقرخان و علی مسیو و طالبوف و دیگر مردم آذربایجان همان طرح های رایج لباس در کشور را می پوشیدند که سردار اسعد بختیاری و عارف قزوینی و میرزا آقاخان کرمانی و دیگر مردم ایران می پوشیدند..

کوتاه سخن اینکه این نوع پوشش که متعلق به منطقه بزرگ قفقاز و مردمان قفقازی‌تبار چون گرجی‌ها و اوستیایی‌ها می باشد، برای اولین بار به‌سال ۱۲۵۸ خورشیدی و به‌واسطه ی ورود اولین گروه از نیروهای قزاق به کشورمان وارد شده است. این نیروها در پی درخواست ناصرالدین شاه از دولت روسیه وارد ایران شدند. البته در اسناد دیرین و نقاشی های باقیمانده از نیروهای قزاق نشانی از این نوع پوشش دیده نمی شود و به احتمال بسیار نیروهای قزاق در فاصله‌ی بین قرن های ۱۸ و ۱۹ این نوع پوشش را از مردمان قفقاز الگو گرفته باشند.

 در ادامه به بررسی و معرفی رقص سنتی مردمان قفقازی تبار به عنوان رقص سنتی آذربایجان خواهیم پرداخت. این نوع رقص با انواع مختلف سبک های اجرایی، اختصاصی مردمان قفقازی تبار بویژه گرجی‌ها، لزگی‌ها، آبخازی‌ها، آسی‌ها، چچنی‌ها، چرکس‌ها و بالکارها می باشد و در همه‌ی دنیا نیز با نام همین منطقه شناخته می شود. در خصوص اجرای این رقص در آذربایجان هیچ گونه سند تاریخی مکتوب و حتی شفاهی در دست نیست و هر چه هست در چند‌ دهه‌ی گذشته شکل گرفته است. در همین خصوص نیز کوتاه سخن اینکه حتی یک پیرمرد بالای هفتاد سالِ روستایی و یا شهری آذربایجانی را نمی‌توان یافت که سخنی از انجام این رقص و یا شناخت این رقص بگوید. این نوع رقص و پوشش با همه ی زیبایی هیچ گونه ارتباطی با هویت و تاریخ و فولکلور ایران در آذربایجان ندارد.