گروه گزارش/ زهرا ژرفی مهر: سید محمدعلی آل‌هاشم، فرزند سید محمدتقی آل‌هاشم از روحانیان بنام تبریز بود. او تحصیلات مقدماتی را تا دبیرستان در تبریز گذراند. آل‌هاشم تحصیل علوم دینی را در حوزه‌ی علمیه تبریز آغاز کرد و سپس برای ادامه به حوزه علمیه‌ی قم عزیمت نمود. او ۱۴ سال در درس خارج سید علی خامنه‌ای شرکت می‌کرد، همچنین در تبریز به تدریس درس خارج اشتغال داشت.

انتخاب به عنوان نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی

آیت‌اله خامنه‌ای در دهم خرداد ماه ۱۳۹۶ آل‌هاشم را به نمایندگی ولی فقیه در آذربایجان و امام جمعه‌ی تبریز منصوب کرد. که این پست مهم در تاریخ ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳، کمی کمتر از هفت سال، با شهادت این محبوب مردم آذربایجان، به پایان رسید.

 به درخواست آل هاشم در دوره‌ی امامت جمعه‌ی تبریز، نرده‌هایی که جایگاه مسئولان را از صف مردم جدا می‌کرد، برداشته شد. آل هاشم از این دست مردمداری‌ها زیاد انجام داده بود و شاید همین خلوص نیت و با مردم بودن وی باعث شده بود که در هفت سال گذشته، مردم تبریز و آذربایجان شرقی با این مرد انس و الفتی عجیب برقرار کنند.

پیش از انتصاب به عنوان نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی، آل‌هاشم، از ۲۸ تیر ۱۳۸۸ تا ۱۱ تیر ۱۳۹۶ مسئولیت نمایندگی ولی فقیه و ریاست سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران را بر عهده داشت. وی در این دوران سه بار موفق به کسب مقام اول بین سازمان‌های عقیدتی سیاسی نیروهای مسلح شد.

صندلی خالی سید محمدعلی آل‌هاشم در افتتاحیه خبرگان رهبری

آل‌هاشم در دوره‌ی ششم مجلس خبرگان رهبری به‌عنوان نماینده مردم آذربایجان شرقی انتخاب شد. او با کسب ۸۳۴ هزار و ۱۰۸ رأی، بیشترین رأی در ادوار مختلف خبرگان رهبری در استان آذربایجان شرقی را کسب کرد. البته قبل از برگزاری نخستین جلسه دوره ششم مجلس خبرگان به فیض شهادت نائل آمد.

مسئولیت‌ها و سوابق اجرایی

ایشان سال های بسیاری در مناطق عملیاتی جبهه های جنگ حق علیه باطل شرکت کرده و با فرماندهان بزرگی همچون شهید صیاد شیرازی همراه بوده و سابقه درخشانی در این زمینه دارند.

با نگاهی به کارنامه فعالیت‌های حجت الاسلام والمسلمین آل هاشم برخی از مسئولیت‌های برجسته ایشان را می‌توان چنین نام برد: مسئول ستاد نماز جمعه تبریز، مسئول عقیدتی سیاسی مرکز آموزش پشتیبانی نیروهای زمینی ارتش، رئیس عقیدتی سیاسی لشکر ۲۱ حمزه آذربایجان، رئیس اداره عقیدتی سیاسی منطقه‌ای آذربایجان، معاون تبلیغات و روابط عمومی سازمان عقیدتی سیاسی منطقه‌ای آذربایجان، جانشین اداره عقیدتی سیاسی نیروی دریایی ارتش، جانشین اداره عقیدتی سیاسی نیروی زمینی ارتش، معاون هماهنگ کننده سازمان عقیدتی سیاسی ارتش، جانشین سازمان عقیدتی سیاسی ارتش با تصویب فرماندهی معظم کل قوا، رئیس اداره عقیدتی سیاسی نیروی زمینی ارتش با تصویب فرماندهی معظم کل قوا.

حجت الاسلام والمسلمین سید محمدعلی آل هاشم؛ همچنین عضو میز آذربایجان در مجمع تشخیص مصلحت نظام بوده و از این ناحیه هم خدمات ارزشمند و ارزنده‌ای به این منطقه داشته است.

امام جمعه ای که پدر معنوی آذربایجان شرقی نیز بود

آل‌هاشم یکی از ائمه جمعه موفقی بود که هرگز از یاد و خاطر مردم شریف تبریز و آذربایجان شرقی نخواهد رفت. از مهم‌ترین ویژگی‌های ایشان توجه به اصل و مبداء عمل و دعوت در ادیان الهی (فرد فرد انسان‌ها) و همت گماردن در خدمت به خلق با هدف ساختن جامعه به حد مطلوب بود. به همین‌خاطر از زمانی که امام جمعه تبریز شد، سعی می‌کرد با مردم یک‌رنگ شود و این از نکات اساسیِ مشخصات و ممیزاتِ او در مقایسه با دیگران است که او را پدر معنوی استان کرده بود.

پدر بودن را به جریده سیاست نیز کشاند!

بخوانیم خاطره ای از زبان آل هاشم که  از مرحوم آیت اله ملکوتی نقل کرده اند؛ «…من در زمان آیت اله ملکوتی مسئول ستاد نماز جمعه تبریز بودم و نزدیک انتخابات مجلس بود. به ایشان گفتم: نمایندگان مجلس از جناح‌های مختلف توقع دارند که پیش از خطبه‌ها سخنرانی کنند، من چه کار کنم؟ ایشان فرمودند: این هفته هر شش نماینده را دعوت کن. من گفتم: حاج آقا، من شش نماینده را در هفته چگونه دعوت کنم؟ ایشان گفت: اگر برای نماینده‌ای وقت نشد، وی را برای هفته بعد دعوت کنید. نماینده‌ها با من تماس گرفتند که ما را سر کار گذاشتی و همه را دعوت کردی؟! لذا هر کس تماس می‌گرفت، می‌گفتم: شما هفته آینده صحبت کن. به دیگری می‌گفتم: شما دو هفته بعد صحبت کن؛ بنابراین آیت اله ملکوتی نمی‌خواست یکی از نمایندگان را بر دیگری ترجیح دهد و پدری می‌کرد.

همانگونه که امروز مقام معظم رهبری، نقش پدری را دارند ما هم سعی کردیم، این را حفظ کنیم. من یکی از رمز‌های موفقیت خود را عدم ورود به جریان‌های سیاسی می‌دانم؛ من به هیچ جناحی وابسته نیستم و به جز خط امام، ولایت و رهبری، هیچ خطی را نمی‌شناسم.

دو سال پیش بود که به یکی از نمایندگان مجلس گفتم که برای سخنرانی پیش از خطبه، هر شش نماینده را دعوت کنید که یکی از آن‌ها خانم بود. برخی اعتراض کرده و به جا‌هایی منعکس کرده بودند که ایشان نمایندۀ خانم را برای سخنرانی قبل از خطبه دعوت کرده است! من گفتم: چه اشکال دارد؟ مردم رأی داده‌اند، ایشان نماینده است و باید گزارشی از فعالیت‌های خود ارائه کند. یا به مناسبت‌های مختلف از برخی مدیران کل از جمله زنان دعوت می‌کنیم و هیچ ایرادی هم نمی‌بینیم…»

از زبان امام جمعه شهید برای مردم آذربایجان

«…امام جمعه شبیه روحانی روستا و شهر است و وظیفه دارد در خیر و شرّ مردم شرکت کند. یکی از موفقیت‌های بزرگ امام جمعه این است که جانبداری از شخص، جریان و گروه نکند؛ همان چیزی که مقام معظم رهبری همیشه سفارش کرده‌اند. شما ببینید در مراسم افطاری مقام معظم رهبری تمام جناح‌ها حضور دارند؛ این یعنی ایشان پدر همه جریان‌ها و احزاب هستند؛ لذا امام جمعه باید نقش پدری داشته باشد، تمام افراد را تحت حمایت خود قرار دهد و دست تفقد بر سر همۀ افراد بکشد؛ بنابراین ما هر جا دیدیم که امام جمعه‌ای طرفدار شخص یا جریان خاصی بوده، موفق نبوده است…»

مقوله حجاب در جامعه، از نظر ایشان

«…همان روشی که مقام معظم رهبری فرمودند؛ نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد. ما از روش مقام معظم رهبری خارج نمی‌شویم و همان روشی که ایشان فرمودند، معیار عمل ما باید باشد که آن ها نیز فرزندان ما هستند. من چند هفته قبل به دانشگاه شهید مدنی و بین دانشجویان رفتم. دانشگاه شهید مدنی در آذرشهر است و دانشجویان با قطار رفت و آمد می‌کنند. من هم رفتم، سوار قطار شدم، با دانشجویان در مسیر حرف می‌زدیم و نصف سرنشینان قطار خانم‌ها بودند. خیلی هم احترام و محبت می‌کردند. در اوج اغتشاشات پاییز سال گذشته من به دانشگاه فرهنگیان رفتم، دانشجویان بسیار محبت کردند. همچنین شب بدون اطلاع مسئولین به خوابگاه دانشجویان رفتم. بلافاصله آقای صحرایی که اخیراً وزیر آموزش و پرورش شده و آن زمان رئیس دانشگاه فرهنگیان بود، شبانه زنگ زد و از من تشکر کرد.

در مناسبت‌های مختلف به خوابگاه‌های دانشجویی می‌روم. یک بار در مسیر دانشگاه  گفتند: «شما پیش دانشجویان بدون اطلاع نروید، چون خوب نیست.» پرسیدم: «چرا؟» گفتند: «چون دانشجویان شلوارک می‌پوشند و فلان کار را می‌کنند.» گفتم: «ایراد ندارد.» ما به دانشگاه رفتیم، با همه دانشجویان در یک اتاق جمع شدیم و با هم گفتگو کردیم. از این کار‌ها بسیار انجام می‌دهم. یا ظهر‌ها بدون اطلاع به سلف غذاخوری دانشجویان می‌روم و با آن‌ها غذا می‌خورم. یا برخی اوقات شب‌ها بدون اطلاع به حجره طلاب می‌روم و می‌گویم که مسئولین نیایند؛ می‌نشینیم و با طلاب دردل می‌کنیم و بعضاً با هم غذا می‌خوریم. خانم‌ها هم از این کار‌ها استثناء نیستند…»

حضور اقشار مختلف جامعه در نماز جمعه، از زبان خود ایشان

«…گفتن این جمله شاید صحیح نباشد، اما به جرأت می‌توانم بگویم که حضور مردم در نماز جمعه تبریز نسبت به آمار جمعیت این شهر، از نماز جمعه تهران کمتر نیست. در خطبه اول نماز جمعه، اغلب بحث‌های خانوادگی و زیست محیطی مطرح می‌کنم.

بانی «میز‌های خدمت» در کشور من بودم و اولین بار میز خدمت را ما در تبریز دائر کردیم. برنامه‌ریزی می‌کنیم، هر هفته چند مدیرکل می‌آیند و به صورت حضوری به مشکلات مردم رسیدگی می‌کنند. الحمدله در بسیاری از استان‌ها در نماز جمعه میز‌های خدمت دائر است.

کاری که از اول کردیم و تأثیر زیادی داشت درباره حافظان قرآن بود. هر هفته بین دو نماز از چند نفر حافظ قرآن خانم یا آقا تجلیل می‌کنیم…»