گروه گزارش: دکتر احمد کاظمی استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه در سخنرانی خود در همایش «خطر صهیونیسم در قفقاز جنوبی» در مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، با عنوان «پیوند پان‌ترکیسم و صهیونیسم در پرتو نظم آنگلوساکسونی در اوراسیا» به بررسی همکاری پان‌ترکیسم و صهیونیسم در دو دوره تاریخی پرداخت.
وی افزود: دوره اول همکاری صهیونیسم و پان‌ترکیسم از قرن هیجدهم تا فروپاشی شوروی را شامل می‌شود. در این دوره پیوند صهیونیسم و پان‌ترکیسم در دو زمینه بوده است. اول در حوزه نظریه‌پردازی پان تورانیسم و دوم فروپاشی عثمانی.
این استاد دانشگاه در ادامه افزود: چنانچه برنارد لوئیس خاورشناس معروف می‌گوید سه یهودی در قرن هیجدهم و یک قرن قبل از تأسیس ترکیه مبتکر ایده انگلیسی پان تورانیسم بودند: آرتور لملی دیوید یهودی انگلیسی و نویسنده کتاب بررسی‌های مقدماتی، دیوید لئون کوهن یهودی فرانسوی، آرمینیوس وامبری یهودی مجارستانی که در ۱۸۶۸ در انگلستان با انتشار کتاب درویش دروغین در خانات آسیای میانه به ترسیم امپراتوری پان‌ترکیسم پرداخت.
دکتر کاظمی افزود: جالب است که امروز نیز نظریه‌پردازان پان‌تورانیسم چهره‌های صهیونیستی و امریکایی نظیر براندا شافر، مایکل دورن و آریه گوت (تا شهریور ۱۴۰۱) و سفرای رژیم صهیونیستی در باکو هستند.
پژوهشگر ارشد اوراسیا در ادامه تأکید کرد: دومین نقش صهیونیسم در این دوره، نقش آن در روی کار آمدن ترکان جوان از طریق فروپاشی عثمانی بود.
وی افزود: در سال ۱۹۰۱ میلادی، سلطان عبدالحمید ثانی با درخواست تئودور هرتزل بنیان‌گذار صهیونیسم برای ایجاد یک شهرک یهودی در فلسطین مخالفت کرد و از پذیرش هیئت صهیونیست‌ها به ریاست «مزراعی قاسو» خودداری کرد. به دنبال آن موج قومی با محوریت پان‌عربیسم در سراسر عثمانی شدت گرفت و نهایتاً با فروپاشی عثمانی مصطفی کمال به قدرت رسید که در سال ۱۸۸۱م. در شهر بندری «سالونیک»، در یک خانواده یهودی دونمه (یهودیان بظاهر مسلمان شده) به دنیا آمده است.
استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه در ادامه افزود: صهیونیسم و پان‌ترکیسم از منظر ایدئولوژیکی نیز دارای اشتراک هستند و هر دو معتقدند که قوم برتر هستند. چنانچه آرتور دیوید لملی در کتاب بررسی مقدماتی در سال ۱۸۳۲ می‌نویسد: ترکان نژاد مستقل و برجسته‌اند و بر عرب‌ها و سایر ملل شرقی برتری دارند. تمامی نظریه‌پردازان پان‌ترکیسم در ترکیه مانند ضیاء گوگ آلپ، احمد آقایف و یوسف آکچورا از نظریه‌پردازان یهودی تأثیر پذیرفته و به تجلیل آنها پرداخته‌اند.
دکتر کاظمی در ادامه تأکید کرد: دوره دوم پیوند پان‌ترکیسم و پان‌آذریسم پس از فروپاشی شوروی شروع می‌شود که بلافاصله مقامات ترکیه از جمله تورگوت اوزال رئیس‌جمهور بر حضور ترکیه از دریای آدریاتیک تا دیوار چین تأکید می‌کنند و از همان زمان بحث سیطره بر جنوب ارمنستان در قالب چندین طرح از جمله توسط بلنت اجویت مطرح می‌شود. اما جنگ اول قراباغ و شرایط حاکم بر منطقه و تداوم ساختار روسی مانع رویای پان ترکیسم می‌شود، به‌ویژه اینکه در آن مقطع هنوز غرب طرح مشخصی برای نظم سیاسی در منطقه اوراسیا نداشت.
دکتر کاظمی در ادامه تأکید کرد که از سال ۲۰۱۷ که افول امریکا به گفته نظریه‌پردازانی مانند استفان والت وارد یک روند جدی می‌شود، ایجاد نظم نوین در مناطق مختلف از جمله هارتلند قفقاز و آسیای مرکزی در دستور کار ناتو قرار می‌گیرد. در این مقطع است که نظم آنگلوساکسونی با محوریت ایده پان تورانیسم مطرح می‌شود و دو سال پس از روی کار آمدن نیکول پاشنیان در یک انقلاب رنگی در ارمنستان، پروژه جنگ دوم قراباغ شروع می‌شود و آشکار می‌شود که تجزیه جنوب ارمنستان هدف اصلی جنگ دوم قراباغ است.
استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه در ادامه اهداف نظم آنگلوساکسونی را نابودی نظم روسی، جلوگیری از نظم ایرانی و ممانعت از استقرار نظم چینی در منطقه قفقاز و آسیای مرکزی از طریق ایجاد به‌اصطلاح جهان ترک در قالب سازمان دولت‌های ترک خواند که در داخل آن قرار است پدیده مسلمان صهیون مانند مسیحی صهیون ایجاد شود.
دکتر کاظمی افزود: در جنگ دوم قراباغ بیشترین نقش نظامی مستقیم را رژیم اسرائیل به نمایندگی از صهیونیسم و حزب عدالت و توسعه ترکیه که مؤتلف با حزب پان‌ترکیستی حرکت ملی است به نمایندگی از پان‌ترکیسم داشتند.
پژوهشگر ارشد اوراسیا در ادامه در تبیین چرایی پیوند صهیونیسم و پان‌ترکیسم به منافع مشترک آنها اشاره کرد که مهم‌ترین رئوس آن عبارت‌اند از:

• استقرار نظم آنگلوساکسونی و تضعیف محور ایران، روسیه و چین از طریق استقرار دالان تورانی ناتو.
• پمپاژ پان‌تورانیسم در منطقه و ترویج قوم‌گرایی در ایران، روسیه و چین، چرا که از منظر رژیم صهیونیستی تنها در صورت وجود جدایی‌طلبی قومی امکان مهار ایران در منطقه و تبدیل جمهوری آذربایجان به پایگاه منطقه‌ای صهیونیسم وجود دارد.
• تضمین طولانی‌مدت انتقال نفت از خط لوله اسرائیلی باکو – جیحان، ترکیه در قبال این تضمین، امتیاز انتقال گاز از میدان لویاتان رژیم صهیونیستی را دریافت کرده است.
• تبدیل جهان ترک به عقبه لجستیکی رژیم صهیونیستی که تجربه بعد از عملیات توفان الاقصی و ارسال ارزاق، انرژی، سوخت جت و مصالح ساختمانی و آب از به‌اصطلاح جهان ترک به اسرائیل آن را نشان داد.
• تقویت وهابیسم تکفیری و اخوانیسم در قفقاز و آسیای مرکزی
• منافع مشترک صهیونیسم و پان‌ترکیسم در شیعه ستیزی و ایران ستیزی در قفقاز و اوراسیا
• ایجاد اسرائیل دوم در منطقه (آذرائیل) در قراباغ که با همراهی کشورهای غربی به‌ویژه انگلستان شاهد پاک‌سازی قومی بوده و خالی از سکنه است.
• منافع همسویی صهیونیسم و پان‌ترکیسم در جنگ اوکراین علیه روسیه
• منافع مشترک در بایکوت کردن موضوع نسل‌کشی ارامنه
• منافع مشترک در تورانیزه کردن پان‌آذریسم و از بین ‌بردن هویت اصیل ایرانی آذربایجانی‌ها
• منافع مشترک در ایرانی زدایی و فارسی‌زدایی که در قالب نظم آنگلوساکسونی در شبه‌قاره، افغانستان، آناتولی و قفقاز پیگیری می‌شود و نتیجه آن حضور چهره‌های سیاسی صهیونیسم مانند تزیپی لیونی در بنیاد بین‌المللی نظامی گنجوی است.