گروه سیاسی: در دنیای عملیات اطلاعاتی، موقعیت‌یابی استراتژیک از اهمیت بالایی برخوردار است. پاکسازی قومی اخیر کل جمعیت ارمنی قراباغ کوهستانی نه تنها به دلیل اهمیت ژئوپلیتیکی و فاجعه‌بار انسانی آن توجه را به خود جلب کرده است، بلکه بحث‌هایی را در مورد فعالیت‌های مخفیانۀ احتمالی در منطقه، به‌ویژه پس از حملۀ اخیر ایران به اسرائیل و حملۀ کامل آن به راه انداخته است. در میان طرف‌های ذی‌نفع، گمان می‌رود که موساد از نتایج حملۀ نظامی باکو در سپتامبر ۲۰۲۳ میلادی برای ایجاد پایگاهی برای جاسوسی از ایران، دشمن سرسخت آن در خاورمیانه، استفاده کند.
درگیری اخیر در سال ۲۰۲۰ میلادی، که شاهد آن بود جمهوری باکو بخش‌های قابل توجهی از قراباغ را با سلاح‌های اسراییلی و ترکیه‌ای که بازی را تغییر می‌دهند، پس گرفت، این تحول پویایی در قفقاز جنوبی را تغییر داد. با این حال، عواقب پس از این درگیری، منطقه را آسیب‌پذیر و تکه تکه کرد، در نهایت کاهش نفوذ روسیه، خلاء امنیتی ایجاد کرد و فرصت مناسبی برای بازیگران خارجی جهت مانور ایجاد کرد.

موساد و قراباغ کوهستانی
علاقه موساد به منطقه صرفاً حدس و گمان نیست، بلکه ریشه در الزامات استراتژیک دارد. ایران، یک قدرت منطقه‌ای و دشمن اصلی اسرائیل است و برای دهه‌ها نقطه کانونی تلاش‌های موساد برای جمع‌آوری اطلاعات بوده است. با افزایش نفوذ ایران در خاورمیانه، به ویژه در سوریه، لبنان و عراق، نیاز موساد به اطلاعات قابل اعتماد در مورد فعالیت‌های ایران تشدید شده است. از این منظر قراباغ کوهستانی چندین مزیت را به موساد به عنوان پایگاه بالقوه برای جاسوسی از ایران ارائه می‌دهد:
۱) نزدیکی به ایران: قراباغ کوهستانی با ایران مرز مشترک دارد و موقعیت استراتژیک موساد را برای نظارت بر تحرکات ایران به ویژه در امتداد مرز شمال‌غربی آن فراهم می‌کند. این نزدیکی به طور قابل توجهی هزینه‌های نظارت و شناسایی را برای موساد در مقایسه با عملیات انجام شده از مکان‌های دور کاهش می دهد.
۲)‌ آشفتگی ژئوپلیتیک: بی‌ثباتی و تنش‌های مداوم در قفقاز جنوبی و جبهه اوکراین، محیط مساعدی را برای عملیات‌های مخفی در میان هرج و مرج بازسازی پس از درگیری و عدم حضور غیرنظامیان قابل توجه ایجاد می‌کند.
۳) در دسترس بودن زیرساخت‌های نظامی و غیرنظامی ایران: موساد می‌تواند به‌طور مخفیانه حضور خود را در قراباغ تثبیت کند و از زیرساخت‌های غیرنظامی و به‌ویژه نظامی که توسط ارتش منحل‌شده قراباغ کوهستانی به جا مانده است، استفاده کند یا از زیرساخت‌های تازه ایجاد شده مانند فرودگاه استراتژیک فضولی (که امکان جاسوس و عملیات هوایی علیه ایران فراهم می‌کند.) استفاده کند.
به این ترتیب موساد نه تنها در یک منطقه کوهستانی نفوذ می‌کند بدون اینکه مورد توجه نظارت یا ضد جاسوسی ایران قرار گیرد، بلکه امکانات این منطقه استراتژیک، لجستیکی روان را برای عملیات اسرائیل علیه تضمین می‌کند.
۴) اتحاد با باکو: اسرائیل روابط بسیار نزدیکی با الهام علی‌اف ایجاد کرده است. این پیوند اساساً ناشی از منافع متقابل در زمینه انرژی و دفاع است. همکاری باکو و اسرائیل مطمئناً عملیات موساد در قراباغ کوهستانی را تسهیل می‌کند و از قابلیت‌های نظامی و اطلاعاتی باکو برای جمع‌آوری اطلاعات درباره ایران استفاده می‌کند.
در حالی که گمانه‌زنی‌ها در مورد فعالیت‌های موساد در قراباغ همچنان ادامه دارد، شرایط ایجاد شده در میدان این‌بار برای آن بسیار مساعدتر است.