گروه تاریخ: رسانه‌های رسمی جمهوری آذربایجان در چند سال اخیر در راستای سیاست‌های خصمانه باکو علیه ایران مطالب غیرواقعی در خصوص مالکیت بخش‌هایی از قفقاز منتشر می‌کنند و در تلاش هستند تا با تحریف تاریخ برخی ماجراجویی‌های این کشور را توجیه کنند. به نظر می‌رسد تقویت روابط با رژیم صهیونیستی تاثیر به سزایی در رویکرد باکو داشته و دولتمردان این کشور حتی تحریف تاریخ را در تبعیت از صهیونیست‌ها دنبال می‌کنند. البته جمهوری اسلامی ایران همواره در مقابل اقدامات باکو، صبر راهبردی پیشه کرده و خواهان کاهش تنش در منطقه بوده و شاید همین رویکرد موجب اشتباه محاسباتی باکو شده است. فارغ از جنبه سیاسی مسئله، مستندات تاریخی به خوبی می‌تواند ماهیت غیرواقعی محتوای تولید شده برخی رسانه‌ها در خصوص پیشینه منطقه را مشخص کند. به همین منظور ایسکا نیوز گفتگویی با دکتر ولی دین پرست – استاد تاریخ دانشگاه تبریز- انجام داده است. لازم به ذکر است که هدف این مصاحبه روشنگری در خصوص پیشینه منطقه قفقاز بوده و احترام به تمامیت ارضی همه کشورها جزء اصول محسوب می‌شود.

این استاد دانشگاه در خصوص تحریف تاریخ توسط برخی رسانه‌های باکو اظهار کرد: پیشینه تاریخی فلات ایران و یا به عبارت کشور ایران به قبل از اسلام بازمی‌گردد و حتی مورخان غیرایرانی و غیرمسلمان حدود جغرافیایی ایران را مشخص کرده‌اند که بر اساس مطالعات مرز تاریخی ایران از «باب الابواب» -شهر دربند- که در شمال قفقاز است که اکنون بخشی از روسیه محسوب می‌شود، آغاز می‌شده و در جنوب خلیج فارس، در شرق رود سند و در غرب رود فرات و دجله بوده است. وی در خصوص اقدامات دولت علیف گفت: آنها یا تاریخ نخوانده‌اند با به عمد درصدد تحریف تاریخ هستند.

دین پرست در ادامه با اشاره به مستندات تاریخی منطقه قفقاز گفت: یکی از ولایت‌ها که از قدیم الایام جزء کشور ایران محسوب می‌شده، ولایت یا ایالت آذربایجان بوده است. وی افزود: مرکزیت این ایالت تا قرن دوم و سوم هجری اردبیل بوده و در قرن پنج و ششم به بعد مرکز این ایالت به تبریز تغییر پیدا می‌کند.

این استاد تاریخ دانشگاه تبریز با اشاره به اینکه در منابع تاریخی کشوری به نام آذربایجان وجود ندارد، خاطر نشان کرد: محققین می‌توانند با پژوهش در این زمینه متوجه شوند که غیر از دوران معاصر کشوری به نام جمهوری آذربایجان وجود نداشته و در تمام منابع تاریخی با این امر تصریح شده است.

وی تاکید کرد: بر اساس گزارش مورخان منطقه قفقاز به چند بخش ارمنستان، گرجستان، آران و شیروان تقسیم می‌شده و تا دوران معاصر کشوری به نام جمهوری آذربایجان وجود نداشته و کل این مناطق نیز تحت قلمرو حکومتی ایران بوده است.

دین پرست با بیان اینکه در تمام منابع تاریخی کلمه ایران برای توصیف این منطقه به کار برده شده، تصریح کرد: حدود جغرافیایی ایران از قدیم مشخص بوده و پس از دوران صفویه و سقوط این سلسه، روس‌ها با سوء استفاده از هرج و مرج در ایران بخشی‌هایی از قفقاز تا شمال ایران را تصرف می‌کنند. نادرشاه پس از به قدرت رسیدن و حمله به روس‌ها بسیاری از مناطق را بازپس می‌گیرد و به شمال قفقاز از جمله داغستان امروزی وارد می‌شود.

به گفته این استاد تاریخ، پس از سقوط نادرشاه و در دوران کریم خان زند با توجه به روحیات وی که اهل جنگ و لشکرکشی نبود، رفته رفته برخی از سرزمین‌های دور دست اعلام استقلال می‌کنند و خان‌های قره باغ، شیروان، شکی، شماخی و … هر یک مناطقی را کنترل می‌کردند.

وی افزود: پس از روی کار آمدن آقا محمد خان قاجار که با نافرمانی خانات مناطق مذکور روبرو می‌شود به قفقاز حمله کرده و آنها را گوشمالی اساسی می‌دهد. در این دوران که خان‌های قفقاز نمی‌خواستند سلطه خود را بر قفقاز از دست بدهند، با توسل به روس‌ها و خیانت به ایران به دنبال جدایی می‌روند و روس‌ها نیز که خواهان تضعیف ایران و توسعه ارضی بودند، با آنها همکاری می‌کنند و دلیل بسیاری از جنگ‌های ایران و روس‌ها همین بوده است.

دین پرست با بیان اینکه حتی در مناطقی از جمله شماخی، شیروان و … زبان فارسی زبان رسمی بوده، اظهار کرد: ترکیه عامل اصلی تفرقه در قفقاز است و برخی حاکمان ترکیه از جمله اردوغان خود را سردمدار اقوام ترک می‌دانند و مدعی پرچمداری جهان اسلام هستند.

وی با بیان اینکه گروهی در ترکیه دنبال ایجاد امپراتوری ترک هستند، گفت: بر اساس تئوری آنها تمام اقوامی ترکی که در آسیای میانه هستند – از جمله ازبکستان، ترکمنستان، مغولستان و … – جزء امپراتوری ترک محسوب می‌شود و در آرزوی یکپارچه کردن این سرزمین‌ها هستند و از همین رو سعی در تحریف تاریخ دارند. اما حتی خود اهل علم در ترکیه و جمهوری آذربایجان می‌دانند که هیچ داده تاریخی این حرف‌ها را تایید نمی‌کند و فقط افراد بی‌سواد و بی‌بهره از مطالعه این ادعاها را تکرار می‌کنند.   

دین پرست در پاسخ به سوالی در خصوص پذیرش این ادعاها در بخش‌های آذری زبان ایران گفت: طرفداران این ادعاها بسیار اندک هستند و فقط جوانانی که آشنایی با تاریخ ندارند و فریب دروغ‌های شبکه‌های اجتماعی را خورده‌اند، ادعاهای آنان را تکرار می‌کنند.

وی در انتها تاکید کرد که نهادهای سیاسی و امنیتی باید فعالیت بیشتری به منظور روشنگری در این زمینه انجام دهند و باید پروژه‌های تحقیقاتی در این زمینه انجام شده و نتایج آن به جامعه عرضه شود. همچنین پیشنهاد کرد که منابع تاریخی به زبان‌های مختلف ترجمه شده و در اختیار ملت‌های منطقه قرار بگیرد و مانع دروغ‌پراکنی آنها شود.