گروه سیاسی: ایران کنونی که با تمثال یک گربه در نقشه‌ی جغرافیایی غرب آسیا به چشم می‌آید، در ۲۰۰ سال قبل سرزمینی به مراتب پهناورتر از امروز بود. در چهار قرن گذشته، بی لیاقتی پادشاهان کشور، باعث جدایی سرزمین‌های بسیاری در شرق، غرب، شمال و جنوب شده است.

در منطقه‌ی شمال‌غرب کشور و در مرز شمالی آن، در ۱۰۰ سال گذشته شاهد شکلگیری کشورهای کوچکی هستیم که طی نبردهای سهمگین میان ایرانی‌ها و روس‌ها از ایران جدا شده‌اند؛ جمهوری آذربایجان که پیش از این با نام اران و شروان شناخته می‌شد، جمهوری ارمنستان و گرجستان!

جدایی گرجستان از ایران در نتیجه دو جنگ بین ایران و روسیه در سال‌های ۱۸۰۴ تا ۱۸۱۳ و ۱۸۲۶ تا ۱۸۲۸ رخ داد. در نتیجه‌ی این جنگ‌ها، روسیه بخش‌های وسیعی از قفقاز، از جمله گرجستان، را از ایران تصرف کرد. روسیه از مدت‌ها قبل به دنبال گسترش نفوذ خود در قفقاز بود. در سال ۱۸۰۴، روسیه به گرجستان حمله کرد و آن را ضمیمه خود کرد. ایران به این حمله اعتراض کرد و در سال ۱۸۰۵ به روسیه اعلان جنگ داد. جنگ بین دو کشور تا سال ۱۸۱۳ ادامه داشت و در نهایت با امضای عهدنامه گلستان به پایان رسید. بر اساس این عهدنامه، ایران بخش‌های وسیعی از قفقاز، از جمله گرجستان، را به روسیه واگذار کرد.

در سال ۱۸۲۶، ایران به دلیل اختلافات مرزی با روسیه دوباره به آن کشور اعلان جنگ داد. جنگ این بار نیز به نفع روسیه پایان یافت و در سال ۱۸۲۸ با امضای عهدنامه ترکمانچای به پایان رسید. بر اساس این عهدنامه، ایران بخش‌های باقی مانده از قفقاز، از جمله ایروان و نخجوان، را نیز به روسیه واگذار کرد.

دلایل مختلفی برای جدایی گرجستان از ایران وجود دارد. از جمله این دلایل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- ضعف حکومت مرکزی ایران در دوره قاجار: حکومت مرکزی ایران در دوره قاجار، به دلیل ضعف و ناکارآمدی، نتوانست از تمامیت ارضی کشور دفاع کند. این ضعف، زمینه را برای مداخله روسیه در امور داخلی ایران فراهم کرد.

۲- مداخله روسیه در امور داخلی ایران: روسیه از اواخر دوره صفویه، به تدریج نفوذ خود را در قفقاز گسترش داد. این نفوذ، در دوره قاجار، با شدت بیشتری ادامه یافت. روسیه از اختلافات داخلی ایران سوء استفاده کرد و با حمایت از گروه‌های مخالف حکومت قاجار، به گسترش نفوذ خود در قفقاز ادامه داد.

اما جدایی گرجستان از ایران، یک ضربه سنگین به موقعیت و اعتبار ایران در منطقه بود. این جدایی منجر به کاهش قدرت ایران در قفقاز شد. و همچنین تأثیرات سیاسی، اقتصادی، و فرهنگی زیادی بر ایران داشت. از جمله این تأثیرات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: کاهش قدرت و نفوذ ایران در منطقه و از دست دادن منابع طبیعی و اقتصادی در قفقاز!