گروه سیاسی: طی دیداری که رجب طیب اردوغان با الهام علیف در نخجوان داشت، سخنانی خلاف واقع از سوی رئیس جمهور آذربایجان درباره‌ی تاریخ و فرهنگ منطقه‌ی قفقاز جنوبی و نیز رویدادهای نظامی و سیاسی این منطقه مطرح شد. درباره‌ی این سخنان که پیش‌زمینه‌ای برای تمایل باکو نسبت به اشغال جنوب ارمنستان است، نکاتی چند لازم به نظر می‌رسد:

۱-  علیف که همچنان چشمش به دنبال زنگزور (دالان تورانی ناتو) است، در سخنان خود شوروی را مقصر جدایی نخجوان با خاک اصلی دانست و گفت: «متأسفانه زنگزور غربی توسط مقامات شوروی از آذربایجان جدا شد و به این ترتیب ارتباط جغرافیایی قسمت اصلی آذربایجان و نخجوان قطع شد. ما با حمایت از یکدیگر با ترکیه، مسائل منطقه را در مسیر درست هدایت می‌کنیم. ما صلح و ثبات در منطقه می‌خواهیم نه جنگ»

گفتنی است که در دوره‌ی شوروری، استالین در بیشتر مرزها و جغرافیای مناطق تحت اشغال اتحاد جماهیر شوروی دست برد و فتنه‌های قومی، فرهنگی و تاریخی بزرگی کاشت که شاید بزرگ‌ترین نمونه آن جدا کردن سمرقند و بخارا از تاجیکستان و الحاق آن به ازبکستان بود. در همین دوران استالین بود که ماجرای مرزبندی قراباغ و جمهوری خودمختار نخجوان اتفاق افتاد؛ رویدادی که باعث ایجاد اختلافات عمیق میان آذری‌ها و ارمنی‌ها شده و دامنه‌ی کشتار آن تا این لحظه ادامه دارد.

۲- الهام علیف با تکیه بر پشتیبانی نظامی و سیاسی آنکارا و حمایت تسلیحاتی که از اسراییل دریافت کرده است در بخشی از سخنانش گفت: «ما با ترکیه مسائل منطقه را در مسیر درست هدایت می‌کنیم»! اما به نظر می‌رسد که این سخنان علیف برد داخلی برای مردم مظلوم آذربایجان دارد و همه‌ی کارشناسان سیاسی می‌دانند که علیف که با میلیاردها دلار خرید تسلیحاتی و دادن امتیازات بسیار به رژیم صهیونیستی و ترکیه و آوردن هزاران تروریست تکفیری و با هم‌دستی و همراهی نخست‌وزیر وابسته ارمنستان موفق به تصرف دوباره مناطق تحت اشغال ارمنستان شده؛ واقعاً هیچ کاره‌ای نیست که بخواهد مسائل منطقه را در مسیر درست هدایت کند!

۳- علیف در سخنان خود بدون آنکه صحبتی از نزدیک به ۳۰۰ روز محاصره‌ی غیرانسانی ساکنان قراباغ بزند؛ بدون آنکه حرفی از قتل و تجاوز، کشتار و غارت عناصرش در خانکندی و دیگر مناطق تازه تصرف شده در قره‌باغ به میان بیاورد، گفت: «ما تمام غذا و داروی مورد نیاز شهروندان قرا‌باغ را در اختیار آن‌ها قرار خواهیم داد. عملیات امنیتی موفقی را در قرا‌باغ انجام دادیم و امنیت کامل را در مرزهای خود به دست آوردیم. آذربایجان پنج روز پیش به طور کامل حاکمیت خود را احیا کرد. مطمئن هستم که روند ادغام مجدد ارمنی‌های قرا‌باغ در جامعه آذربایجان موفقیت آمیز خواهد بود»

این سخنان علیف مبنی بر «ادغام مجدد ارمنی‌های قره‌باغ» در حالی بیان می‌شود که روز دوشنبه خبری به نقل از منابع روس مستقر در منطقه منتشر شد که تا این لحظه بیش از ۶ هزار تن از شهروندان قره‌باغی با فرار از تصفیه‌های قومی و نژادی خودشان را به ارمنستان رسانده و از سوی دیگر گزارش شده که ارمنستان قبول کرده که صدها هزار تن از این افراد را در مناطق مختلف این کشور اسکان دهد. بنابراین، بر خلاف سخنان علیف، به نظر این گونه می‌رسد که روند «فراری دادن» ساکنان تاریخی این منطقه جهت ساکن کردن احتمالی تروریست‌ها در جریان است و مانند مناطقی که سه سال پیش تصرف شد و طی آن تروریست‌ها به جای مردم محلی ساکن شدند، شاهد چنین روندی خواهیم بود.

۴- علیف همچنین ادعا کرد که این نیروهای ارتش ارمنستان بوده‌اند که در قرا‌باغ مستقر بوده و حالا تسلیم شده‌اند! فارغ از درست یا نادرست بودن این ادعا، باید گفت این سخنان در حالی مطرح می‌شود که یکی از اصلی‌ترین بازوهای ارتش فعلی باکو در عملیات آزادسازی قراباغ، تروریست‌های اعزامی از سوریه بودند.

۵- مساله‌ی زنگزور و اشغال جنوب ارمنستان که ایران مانع بزرگ تحقق این دالان جعلی است، به شدت ائتلاف باکو، آنکارا و تل‌آویو را آزار می‌دهد و در این نشست خبری نیز علیف چندین بار به این مساله اشاره کرد. از جمله وی گفت: «نخجوان سرزمین باستانی آذربایجان است. متأسفانه در سال ۱۹۲۰ زنگزور غربی توسط مقامات شوروی از آذربایجان جدا شد. ارتباط جغرافیایی بین بقیه آذربایجان و نخجوان قطع شد. زمانی که ارمنستان سیاست تجاوزکارانه را علیه آذربایجان آغاز کرد، ادعای ارضی علیه نخجوان داشت که در آن نبردهای شدیدی نیز در جریان بود و دقیقاً در آن زمان به رهبری «حیدر علی‌اف» که در آن زمان رئیس نخجوان بود، نخجوان دشمن را به جای خود بازگرداند و توانست از خاک خود محافظت کند‍!»

در پایان باید گفت که؛ قرا‌باغ بدون جنگ و خونریزی هم قابلیت بازگشت به جمهوری آذربایجان را داشت اما هدف و منظور ائتلاف باکو-آنکارا از انجام عملیات نظامی در وهله‌ی اول این بود تا ساکنان محلی را فراری دهند تا بتوانند افراد مورد نظر خود را در این منطقه اسکان دهند. همچنین به نظر می‌رسد که این پایان کار قفقاز جنوبی نبوده و تحولات پیچیده و غیرقابل تصوری را در این منطقه شاهد خواهیم بود.