گروه سیاسی/ علی حیدری: روز شنبه وزیر امور خارجه‌ی ترکیه به ایران سفر کرد. هاکان فیدان سه دیدار مهم در تهران با همتای ایرانی خود، امیر عبدالهیان، یک دیدار با رئیس جمهور و یک دیدار با دبیر شورای عالی امنیت ملی داشت. درباره‌ی این مذاکرات و نتایج آن می‌توان گمانه‌زنی‌هایی کرد که در ادامه به چهار مورد اشاره خواهد شد.

۱- تمدید قرارداد گازی میان ایران و ترکیه

موضوع مهم اقتصادی تمدید قرارداد گازی ۲۵ ساله است که یکی، دوسال آینده به پایان می‌رسد. تصورم این است که ترکیه به‌دلیل تنوع سبد انرژی خود نسبت به ۲۵ سال گذشته و واردات گاز از روسیه، آذربایجان، ترکمنستان، قطر و الجزایر دست بالا را دارد و در مذاکرات با طرف ایرانی چانه‌زنی می‌کند. بر همین مبنا تصور می‌کنم قرارداد گازی مثل سابق ۲۵ ساله نخواهد بود و در قیمتش هم ترکیه از طرف ایرانی خواهد خواست که انعطاف‌های بیشتری داشته باشد.

۲- عادی‌سازی روابط سوریه و ترکیه

موضوع دیگر عادی‌سازی روابط سوریه و ترکیه است. با شروط به‌حقی که بشار اسد و دولت دمشق گذاشتند مبنی‌بر خروج نیروهای ترکیه از شمال سوریه برای عادی‌سازی روابط و تاکید اردوغان و مقامات آنکارا مبنی‌ بر اینکه خاک سوریه را ترک نخواهند کرد، مذاکرات درحال‌حاضر به بن بست خورده است. به نظرم در گفت‌وگوهایی که بین طرف‌های ترک و ایرانی صورت‌ گرفته درباره این موضوع هم بحث شده تا ترکیه بتواند از نفوذ ایران برای کمک به تسهیل در عادی‌سازی روابط بین سوریه و ترکیه استفاده کند. احتمالا در این خصوص ابتکار عملی از طرف ترکی یا ایرانی مطرح شده تا بتوانند به نتیجه مشخص برسند.

۳- تلاش دوباره برای ایجاد کریدور زنگزور

مساله قفقاز هم موضوع مهمی است، چون طرف ترک به‌شدت مصمم است که آنچه را کریدور می‌خواند، راه‌اندازی کند و از مزایای سیاسی و اقتصادی آن بهره ببرد. جمهوری اسلامی موضعی مبنی‌بر اینکه اجازه نخواهد داد تغییرات مرزی یا ژئوپلیتیکی در منطقه شکل بگیرد، اتخاذ کرده و خط قرمز خود را طی دوسال گذشته بر این مبنا استوار کرده است. اردوغان هم چند وقت پیش به این اشاره کرد که مشکل ما درحال‌حاضر ارمنستان نیست، بلکه با ایران است. موضوع این است که احتمالا با توجه به قاطعیت ایران در موضعش و تلاش ترکیه برای رسیدن به هدف‌های سیاسی و اقتصادی خود، راه‌حل میانی پیدا شود. راه‌حل میانی یعنی ایجاد خط ارتباطی با حضور نیروهای روس و بهره اقتصادی کشور ارمنستان. این می‌تواند راه‌حلی باشد که از جانب ترکیه یا ارمنستان مطرح شود و احتمالا پذیرفته هم خواهد شد که هم راه‌حل ترکیه اجابت شود مبنی‌بر اینکه کریدور با تمام بار حقوقی آن به ترکیه و آذربایجان داده شود و هم اینکه خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران حفظ شود.

عملیات مشترک علیه پ.ک.ک

هر بار که مقامات ترک به ایران سفر کرده‌اند یا مقامات ایران به ترکیه سفر کرده‌اند، مقامات ترکیه به این موضوع تاکید داشته‌اند که عملیات‌ها علیه پ‌.ک‌.ک مشترک باشد. از طرفی ایران طی یک‌سال گذشته، عملیات‌های خود علیه گروه‌های تروریستی کردی مثل حزب کومله و دموکرات را افزایش داده و برای این موضوع به اقلیم کردستان یعنی اربیل و بغداد یک زمان مشخصی داده که گروه‌ها از مرزهای ایران فاصله بگیرند و خلع سلاح شوند. در این خصوص با توجه به سابقه امنیتی هاکان فیدان، امکان گفت‌وگوها در این خصوص وجود دارد، چون شاخه ایرانی پ‌ک‌ک یعنی پژاک در کوه‌های قندیل مستقر است و اگر به‌صورت همه‌جانبه با این گروه‌ها برخورد شود، می‌توان نتیجه بهتری کسب کرد.