گروه سیاست: نصرت اله تاجیک در گفت‌ وگو با آذرپژوه در مورد آخرین وضعیت احیای برجام و گفتگوی ایران با طرف‌های غربی اظهار داشت: با توجه به وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشور و نیز سطح تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی راهی جز توافق و مذاکره وجود ندارد و نمی‌توان جایگزینی برای آن اعلام کرد، حتی اگر با جنگ ناخواسته مواجه شویم در نهایت باید با مذاکره موضوع را حل کنیم. با توجه به سیر تحولات سیاسی اجتماعی چند دهه اخیر کشور و تاثیرات جنگ هشت ساله تحمیلی می‌توان ادعا کرد که تاثیرگذاری بخش سخت‌افزاری ما از بخش نرم‌افزاری کشور پیشی گرفته است که باید درصدد آن باشیم تا تاثیر آن را در تحولات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای متوازن کنیم. یعنی طراحی یک الگوی رفتاری جدید که دو مولفه قدرت سخت و نرم را متوازن کند از ضروریات دوران پس از احیای برجام است.

آمریکا نمی‌خواهد قدرت منطقه‌ای ما را به رسمیت بشناسد

وی ادامه داد: از همین روی، راهی نداریم جز اینکه با مشارکت قدرت‌های تاثیرگذار منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، قدرت نرمی ایجاد کرده و اطمینان خاطر بدهیم که بعنوان یک دولت مقتدر با پهنه ژئوپلتیکی که نمی‌توان آن را ایزوله کرد، علاقمند به مشارکت مسئولیت پذیرانه در تحولات منطقه‌ای و جهانی هستیم. یکی از مشکلات ما با آمریکا این است که قدرت منطقه‌ای ما را نمی خواهد به رسمیت بشناسد!

سفیر سابق ایران در اردن تصریح کرد: باید توجه داشت که برجام رویکرد بین‌المللی‌گرایانه ایران بود که خواست به دنیا نشان دهد که مسئولیت پذیر و حاضر به تعامل حتی در دستاوردهای صنایع هسته‌ای‌اش است. برجامی که پیشتر به نتیجه رسیده بود با نابخردی ترامپ در خروج از آن، هم ایران و هم تیم‌اش را دچار مشکل کرد بطوری که بخشی از دلیل واگذاری دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری مربوط به این موضوع است. اما با روند کنونی دولت سیزدهم امیدواریم توافق جدید قوی‌تر از گذشته باشد که البته فعلا نمی‌توان در مورد آن قضاوت نهائی کرد اما اگر قوی تر بود جای قدردانی دارد. اگر چه در این مدت مردم زیر فشار سنگین تحریمهای نا بحق بوده اند.

ائتلاف عبری-عربی خواستار شکست مذاکرات است

تاجیک خاطرنشان کرد: در مجموع احتمالاً به احیای برجام نزدیک می‌شویم که البته راهی جز آن وجود ندارد. هر دو طرف علاقمند به احیای آن هستند چون از برجام منتفع خواهند شد. یعنی نیاز ضروری برای جامعه بین‌الملل و ایران احیای برجام است و هیچ کشوری بجز رقبای ما و از جمله  ائتلاف عبری-عربی خواستار شکست مذاکرات نیست. چون احیای برجام و آرامش ناشی از آن مخصوصا اگر آمریکائیها مجددا نقض عهد نکنند یک ضرورت تاریخی، سیاسی و ژئوپلیتیکی است. و هر گزینه‌ای بجای آن منطقه و دنیا را در تحت تاثیر منفی خود قرار می‌دهد.

این کارشناس ارشد روابط بین‌الملل با طرح این پرسش که با وجود مزایای احیای برجام چرا تاکنون به نتیجه نرسیده است؟ ادامه داد: این مسئله به ذات مذاکره برمی‌گردد که هرکدام از طرفین به دنبال کسب بیشترین امتیاز هستند اما راه عقلایی این است که طرفین واقع بین باشند. آمریکا باید این واقعیت را بپذیرد که با خروج از این توافق خود را در موضع ضعف و آسیب پذیری قرار داد و نتوانست اجماع جهانی علیه ایران را تشکیل دهد، البته سیاست و راهبرد ایران نیز مطلوب بود و توانست ترامپ را در موضع انزوا نگه دارد. همچنین کاهش چند دوره‌ای تعهدات نیز امتیاز مثبت برای ایران محسوب می‌شود. دست ایران را پر کرد و الان ایران دست بالا را دارد اما نباید دچار اضافه برآورد شویم!

تحلیلگران مجبور به استفاده از داده‌های رسانه‌ها هستند که گاها نیز نادرست است

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر کارشناسان و تحلیلگران واجد اطلاعات دقیق نیستند و مجبور به استفاده از داده‌های رسانه‌ها هستند که گاها نیز نادرست است. اما چیزی که می‌توان فرموله کرد اینکه مانع کار در ماه‌های اخیر مربوط به خروج سپاه از تحریم‌های وزارت خارجه آمریکا بود که ظاهراً ایران نیز از آن عبور کرده که در مرحله بعد به گونه دیگری حل شود و به نظر تصمیم معقولی است چون این موضوع مربوط به ایران و ایالات متحده بوده که به باور بنده آن نیز قابل حل و فصل است‌.

این کارشناس سیاسی در مورد تاثیر احیای برجام بر رابطه ایران با همسایگان اظهار داشت: این موضوع روابط بین‌المللی ما را تسهیل می‌کند. همسایگان ما در این مورد به دو دسته تقسیم می‌شوند، نخست کشورهایی که با ما رقابت دارند به دنبال آن هستند که پای سیاست خارجی ما در گل باشد. دسته دوم کشورهایی هستند که علاقمندند اگر با ما رابطه‌ای داشته باشند می‌خواهند دستشان باز باشد و در رابطه با ما متضرر نباشند. البته موضع همسایگان شمالی و جنوبی در این موضوع متفاوت است چون کشورهای قفقاز و آسیای میانه از نظر حوزه تمدنی و بلوک بندی به ایران نزدیکتر هستند‌.

ترکیه همواره از وضعیت ایران در زمان تحریم‌ها به نفع خود استفاده می‌کند

وی ادامه داد: کشورهایی مانند عربستان و امارات حل مشکلات ما را علیه خود می‌دانند که نگاه همسایگان شمالی اینگونه نیست. البته مشکلاتی با آذربایجان وجود دارد که ریشه‌ای نیست و با اتخاذ رویکرد و تبیین مواضع می‌توان آن را برطرف کرد. در این میان ترکیه همواره از وضعیت ایران در زمان جنگ و تحریم‌ها به نفع خود استفاده کرد که البته ما نیز چاره‌ای نداشتیم که از امکانات آن استفاده کنیم و این موضوع تجاری است اما با رویکرد اردوغان در مسائل منطقه‌ای و جاه‌طلبی در احیای نئوعثمانی، شرایطی را بوجود آورده که اگر دست ما زیر ساطور ترکیه نباشد، دست ما بازتر و عملکرد بهتری خواهیم داشت. ترکیه علیرغم جاه طلبی‌های اردوغان تنگناهای سیاسی اقتصادی و ژئوپلیتیکی خود را دارد و اگر مشکلات بین المللی ایران حل شود معلوم نیست بتواند سالم از این اوضاع بیرون بیاید!

با احیای برجام رابطه ایران با کشورهای قفقاز و آسیای میانه بهبود می‌یابد

وی افزود: در مجموع با احیای برجام، رابطه ایران با کشورهای قفقاز و آسیای میانه بهبود می‌یابد بشرطی که مشکلات را برطرف کنیم. در مورد ترکیه باید کمی محتاط بود و باید دید سیاست‌های پاندولی اردوغان به کجا می‌انجامد! بطور مثال رویکرد اردوغان نسبت به رژیم صهیونیستی سراسر تناقض است! از طرفی آن گونه که در مطالعات دانشگاهی گفته می‌شود یکی از دلایل اصلی تمایل ترکیه در عادی سازی روابط با این رژیم، تنگنای ژئوپولیتیکی آن در دریای مدیترانه در مقابل رقبایش از جمله یونان و قبرس است. و او این تنگنا را مانع اصلی در تثبیت جایگاه خود بعنوان یک رهبر مقتدر و مادام العمر در داخل و قدرت متوسط نوظهور در سیاست و بازی‌های بین المللی می‌داند.

نقش و جایگاه ایران در جهان و منطقه پسا اوکراین تعیین ‌کننده است

این دیپلمات بازنشسته ایرانی متذکر شد: در رابطه با اوکراین نیز باید رفتار معقولی داشته باشیم و با توجه به پیچیدگی در رابطه اوکراین و روسیه، شرایط ما حساس است. همچنین نقش و جایگاه ما در جهان و منطقه پسا اوکراین تعیین ‌کننده است و باید از جنگ اوکراین استفاده کنیم و فاصله خود را از دو قدرت منازعه یعنی روسیه و آمریکا متوازن کنیم. یعنی ضمن اینکه دغدغه روسیه در نزدیکی ناتو به مرزهایش را قبول داریم اما راهکار را در جنگ نمی‌بینیم و باید واقع‌بین بوده، رابطه متوازن با غرب و شرق داشته باشیم تا اجازه ندهیم یک طرف با کارت‌های ما با طرف دیگر بازی کند.

تاجیک یادآور شد: ما یک کشور تاریخی با پهنه ژئوپلتیکی موثر هستیم، حکومت مقتدر و عوامل سخت‌افزاری داریم. بنابراین باید تلاش کنیم تا با تفکر سیاسی که هسته اصلی آن مصالحه و طراحی بازی برد- برد است، استفاده کرده و رابطه معقولی با شرق و غرب داشته باشیم و ایران را به جایگاه قبلی اقتصادی و سیاسی‌اش بازگردانیم. به هر دلیلی، متاسفانه سفره مردم به فروش نفت گره خورده و باید بگونه‌ای عمل کنیم که درآمدهای نفتی برای توسعه فناوری، زیرساخت‌های عمرانی و سیاسی اجتماعی و ریل گذاری توسعه کشور استفاده و رضایت شهروندان و مردم را کسب کنیم. متاسفانه شرایط کنونی مطلوب نیست و باید با احیای برجام با رویکرد تنش صفر در سیاست خارجی، و حداکثر سازی اجماع ملی در داخل به منظور آرام نمودن التهابات و نیز افزایش چسبندگی اجتماعی برای حمایت از سیاست‌های داخلی و خارجی دولت و حکومت، مسایل اقتصادی و اجتماعی را سرو سامان دهیم تا رضایت شهروندان برای نیل به اهداف کشور را بدست آوریم.