گروه سیاسی/ سردبیر: جنگ ۱۲ روزه اخیر میان ایران و اسرائیل، اگرچه از منظر زمانی کوتاه بود، اما ابعاد و پیامدهای گسترده‌ آن، نشان‌دهنده‌ نوع جدیدی از نبردها در عصر اطلاعات و فناوری پیشرفته است. این درگیری، که بیشتر از آنکه در میادین سنتی رخ دهد، در فضای سایبری، پلتفرم‌های مجازی و شبکه‌های اطلاعاتی جریان داشت، نمونه‌ای کامل از جنگ‌های مدرن بود که به بازنگری در راهبردهای دفاعی کشورها ضرورت بخشید.

ساختارهای اطلاعاتی و نقش مخفی‌کارانه موساد و سیا

یکی از جنبه‌های بارز این نبرد، حضور پررنگ و پیچیده ساختارهای جاسوسی و اطلاعاتی بود. موساد و سازمان سیا، با شبکه‌های نفوذی و عملیات ترکیبی خود، نقش تعیین‌کننده‌ای در شناسایی اهداف حساس در داخل ایران ایفا کردند. این ساختارها با استفاده از جنگ روانی، عملیات فریب و نفوذ در زیرساخت‌های حیاتی اطلاعاتی، تلاش کردند بر روند جنگ تأثیر بگذارند و محاسبات استراتژیک طرف مقابل را مختل سازند.

پاسخ ایران: موشک‌های هایپرسونیک و اتحاد ملی

در برابر این تهاجم چندلایه، ایران با بهره‌گیری از موشک‌های هایپرسونیک – که سرعت، دقت و قدرت نفوذ بالایی دارند – توانست معادلات جنگی را تغییر دهد. این موشک‌ها با عبور از سامانه‌های دفاع موشکی اسرائیل، نقطه‌زن و پرسرعت عمل کردند و توازن قوا را تا حدودی بازگرداندند.

از سوی دیگر، عامل انسانی و انسجام اجتماعی نقش بی‌بدیلی در مواجهه با بحران ایفا کرد. اتحاد کم‌سابقه میان اقشار مختلف مردم، به‌ویژه در شهرهای درگیر، توانست نه‌تنها از گسترش ترس و آشفتگی عمومی جلوگیری کند، بلکه پشتوانه‌ای روانی برای جبهه دفاعی کشور فراهم آورد.

چالش فقدان زیرساخت‌های پدافندی در ایران

با این حال، یکی از نقاط ضعف جدی در این جنگ، نداشتن سیستم‌های هشدار پیشرفته و کمبود پناهگاه‌های شهری در ایران بود. برخلاف اسرائیل که سال‌ها بر توسعه سامانه‌های دفاع غیرنظامی و هشدار سریع سرمایه‌گذاری کرده، فقدان این امکانات در بسیاری از شهرهای ایران موجب افزایش تلفات غیرنظامی شد. این مسئله، بار دیگر ضرورت توجه به پدافند غیرعامل، سیستم‌های هشدار شهری و آموزش عمومی را برجسته ساخت.

 بازتعریف راهبردهای دفاعی

جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل، زنگ خطری برای تمامی کشورهای منطقه بود که دیگر نمی‌توان تنها به تانک، هواپیما یا یگان‌های نظامی متکی بود. در این نبرد، اطلاعات، جنگ سایبری، فناوری موشکی پیشرفته و انسجام اجتماعی، نقش‌هایی کلیدی و گاه تعیین‌کننده ایفا کردند.

برای آینده، تقویت سامانه‌های ضد موشکی، ارتقای زیرساخت‌های دفاع غیرعامل، حفظ وحدت ملی و توسعه ابزارهای بازدارندگی نوین باید در صدر برنامه‌های راهبردی کشور قرار گیرد؛ چراکه جنگ‌های آینده، بیشتر از میدان نبرد، در شبکه‌ها، افکار و اطلاعات رخ خواهند داد.