نویسندگان منصف و ارباب تحقیق را متفقاً عقیده بر این است که زبان فعلی آذربایجان یک زبان عارضی بوده …

گروه فرهنگ آذرپژوه: درباره زبان آذربایجان با استناد به مندرجات کتیبه‌های موجود در سینه کوه سبلان، خان تختی، قلاع باستانی، کلیساها و مساجد قدیمی آذربایجان و نوشته‌های تواریخ ایرانی، یونانی، ارمنی و عرب نتیجه گرفته می‌شود که در مدت سی و دو قرن تاریخ آذربایجان به تدریج زبانهای اورارتو، مانایی، مادی، پارتی (پهلوی دوره پارتیان – فارسی میانه)، پهلویک (پهلوی دوره ساسانی – فارسی میانه)، عربی  و فارسی دری زبان کتابت محاوره بوده و به موازات این زبان‌ها، لهجه‌های گوناگون ایرانی دیگر نیز که ریشه مادی  و پارتی (آذری) داشتند در نقاط مختلف آذربایجان متداول بوده‌اند. نویسندگان منصف و ارباب تحقیق را متفقاً عقیده بر این است که زبان فعلی آذربایجان یک زبان عارضی بوده و در نتیجه حملات و فشارهای تسلط اقوام ترکی زبان به اهالی این قسمت از ایـران تحمیل و مثل زبان مادری ملکه شده است.

مولف کتاب «بحثی در زبان آذربایجان»، از سالیان دراز بر این رویه بوده است تا تعدادی از واژه‌های فارسی که در محاورات روزانه اهالی آذربایجان ذاتا موجود است و تقریبا تمام آن‌ها دچار تغییرات و تحریفات و انحرافات شده و شکل ظاهر ادبی و کتابی خود را از دست داده‌اند را جمع‌آوری و به صورت کتابی به ترتیب حروف درآورد و بـا وجود تقصیر حتمی بضاعت علمی، اقلا دل به این خوش کند که راه را برای فضلا و ارباب تحقیق باز و هموار ساخته است. وی در بخشی از مقدمه کتاب این گونه نوشته است: «اینک به یاری خدا به تنظیم قسمتی کم از لغات مزبور که از مکالمات  اهالی تبریز و دهات مجاور استفاده شده است، شروع، [و] چنانکه توفیق رفیق شود بعدها دایره تحقیق توسعه داده خواهد شد. شاید کوچک‌ترین خدمتی به وحدت ملی از این راه بتواند نمود.»

کتاب «بحثی در زبان آذربایجان» که در آخر این مطلب فایل پی‌دی‌اف آن هم موجود است را محمدرضا شعار نوشته است. این کتاب در سال۱۳۴۶ در تبریز توسط کتابفروشی مهر تبریز و در ۱۴۲ صفحه به چاپ رسیده است.

فایل پی دی اف (PDF) را از اینجا دریافت کنید:

http://www.iranboom.ir/poshe/ketab/azarbaijan/001/zaban-azarbayjan-shoar9302-.pdf